Leiderschap

Relationship account

About motivation: how much credit do you have on the Relationship Account with your horse?

 

Relationship account

Lees je dit liever in het Nederlands? Kijk dan HIER

There's nothing wrong about a bit of ambition ... as long as your horse WANTS to join your game

I would love to do all kinds of fun stuff with my horses. I would love to ride them. I would like them to develop healthy biomechanics. I would like to ride dressage, to jump, to play at liberty, to go on the trails and more. Above all I want to have a great time together with my horses.

How my horses feel about it matters!

How my horses feel about me also matters to me ... a lot! With everything we do I like to keep in mind that they did not ask for all of this. They have no idea whatsoever about my wishes and ambitions. They do not have a choice. They do not value prizes in competition, share my ambitions or understand the imaginary importance of 'keeping up appearances'. They owe me nothing!

How much credit does my horse give me?

Both me and my horses do not like to be forced into something. Still I am sometimes a bit intense or persistent when trying to teach them something new, to improve their physical fitness or to change their biomechanical patterns. It would make me sad though, if my horse would not want to be with me anymore after such an occasion. I always strive to have enough credit on our relationship account to allow some room for asking the extra effort, either mental or physical.

I never want to get below zero, in the red zone. So I need to make deposits into the relationship account on a regular basis. In other words: we do things that my horses really like. So often and so much that he clearly stays interested in being with me and in the things we do together, even when I ask a bit more effort sometimes.

If it was about money ... how much can you afford?

Do you consider the state of your bank account before you buy something?
If you saved a bit you have something extra to spend. On the other hand: How does if feel if your account is negative and you have nothing left to spend? Does it cause stress or frustration? Does it keep you from your sleep when you are in debt?
I think we all agree that it's smart to economise before your account hits zero, and that it feels good to save something extra to play around with.

Your horse will tell you about the balance of your Relationship Account

Signs of plenty credit (green)
Your horse is curious and happy to apply effort. He shows a lot of try, is mentally engaged, offers initiative and sometimes offers even before you ask. He follows you freely and comes to meet you in the pasture.  

Signs of increasing credit (light green)
Your horse is attentive, relaxed, responsive, greets you with a soft voice and does not walk away when you approach him in the pasture. 

Signs of decreasing credit (light red)
Your horse shows lack of effort and interest, is slow in his responses or shows signs of tension or anxiety. He does not (try to) understand, is not relaxed or interested enough to think or reacts instinctive on your aids (with flight, fight or freeze). You have to work hard to get him to do what you want.

Signs of being indepted to your horse (red)
Repeated refusal, anger or fear. He gives up, is afraid to make mistakes or is in a state of learned helplessness. He turns away from you when you approach him and wants to avoid being saddled or groomed. Even when this behaviour is caused by somebody else, it can be you who has inherited the depts!

Making deposits into the Relationship Account on a regular basis

Everybody with horses will be confronted with all of the signals above in some way at some moment. Good and bad, small or substantial, occasional or structural. Sometimes it is a moment in time but if a certain behaviour shows up more often it becomes a tendency or even structural pattern. So we need to be aware in the Here and Now, because the balance of your Relationship Account is dynamic. It changes all the time when you are together with your horse. In the long run we want to develop lots of credit and stay in the green zone as far a possible. Every session with your horse should ideally add to the balance. On that day and for the longer term, increasing the bond with your horse over time.

What can you do?

foto: Viktor Krijt
    • Know your horse! Know what makes him happy. Grazing, treats, voice rewards, scratches, resting, running, playing, touching, chewing on something, standing on something or simply doing nothing together. Not every horse likes the same things and it can change with the situation. Lots of horses do not really like to be petted on their face. Stressed horses usually do not value treats a lot and centainly cannot keep their feet still to rest. Slow horses on the other end probably love to stand still and rest, while playful horses like to jump and play!

 

    • Find a fair balance between your own ambitions and what is really important to you horse. If you want to make fast progress in educating or training your horse and you ask your horse to intensify his effort you can expect loosing credits with him. If you do not compensate this by doing something for the horse you can expect your progress to slow down or even get stuck. So every day do something for your horse too. You never want to get in the red zone!

 

    • This is personal. Horses know who is who. This is about the personal relationship account between you and your horse. His relationship with you is not the same as with your co-rider, groom, sister or anybody else. Just like the relationships between people. For one person you'll do just about anything to please or help, while for the other you would not feel inclined to put in any effort. If you lose credits with your horse you cannot ask somebody else to compensate for this. If you want a lot of effort from your horse, you have to restore the balance on the relationship account!

 

    • Use variations in training wisely! The cliché that variation in training keeps your horse motivated is only true when this variation is really valued by the horse itself! By example: on one day a concentrated dressage training and on the next day you make a walk with a lot of grazing moments. A variation like: one day dressage and the next day 1 hour of senseless and lonely circles in the walker, does nothing for your horse and thus nothing for your relationship. In other words: find things you can do together that he really likes.

 

  • Play with the relationship account on different time scales. You don't want to take, take, take for a long time until you are deep in the red zone and only then start thinking about how to repair your horse's trust and motivation. The more often you find yourself indepted to your horse the harder it will become to restore the relationship. So think about it on a smaller time scale. You can take on one day and give on the other. Or you can mix and match giving and taking within one trainingsession by altnernating between hard work and easy exercises or fun play moments. It is even better when you can balance give and take continuously by using lots of rewards at any moment your horse puts in a bit of effort. Big rewards like cookies or rest and micro rewards like a quick scratch or a happy voice. I can promise you that's a habit that will make you both feel happy!

 

Do you want to learn more about how to put this into practice?

Sign up for the English Tips & Updates of Sport & Horsemanship United and receive the ebook "Cocoa's Journey" for inspiration.

Or find out about the possibilities of online study or personal support:

 


Relationship account

Over motivatie gesproken: Hoeveel krediet heb jij op de Relatierekening met je paard?

Relationship account

Do you want to read the English version? Click here!

Met ambitie is niets mis … zolang je paard graag mee wil doen.

Ik wil graag van alles kunnen met mijn paarden. Ik wil graag rijden. Ik wil graag dat ze zo gezond mogelijk bewegen. Ik wil graag dressuur, springen, buitenrijden en nog meer. Boven alles wil ik echter vooral met veel plezier sámen zijn met mijn paarden.

Wat mijn paarden er van vinden doet ertoe!

Wat mijn paarden van mij vinden doet er ook toe! Bij alles wat ik met mijn paarden doe houd ik altijd in gedachten dat zij nergens om gevraagd hebben. Zij hebben geen idee van mijn wensen en ambities. Zij hebben geen keuze. Ze hechten geen waarde aan ambitie en imago. Zij zijn mij niets verschuldigd!

Hoeveel krediet geeft mijn paard mij?

Ik vind dwang niet leuk en mijn paarden ook niet. En toch vraag ik wel eens even door om een stap verder te komen. Om ze iets te leren, om hun conditie te versterken of in mijn streven de beweging van mijn paarden te verbeteren. Het zou echter niet best zijn als ze me daarna gelijk niet meer aardig vinden. Er moet voldoende “speelruimte” zijn. 

De relatie moet zó goed zijn dat ik ook eens wat extra’s kan vragen. Meer inspanning, meer nadenken, meer moeite. Er moet zoveel tegoed staan op de relatierekening met mijn paard dat we nooit in het rood staan. Daarvoor spaar ik dus met regelmaat. Met andere woorden: we doen vaak genoeg dingen die mijn paard echt leuk of fijn vindt. Zo veel dat hij duidelijk geïnteresseerd en gemotiveerd blijft in het samenzijn met mij, zelfs als ik hem eens aan het werk zet!

Hoe werkt het met je eigen geldrekening? 

Als je gespaard hebt heb je ook wat extra’s te besteden.
Denk je erover na voordat je iets uitgeeft?
Wanneer moet je zuinig zijn?
Voelt het goed als je rood staat en niets meer te besteden hebt? Lig je er wakker van als je schulden maakt en op krediet leeft?
Hoe dicht loop je langs het randje van je faillissement, waarbij je zoveel schulden hebt dat het leven vastloopt?

 

Je paard vertelt je hoe de stand van jullie relatierekening is

Tekenen van dik in de plus staan
Je paard is nieuwsgierig en enthousiast, let goed op jou, biedt dingen aan, toont initiatief, denkt mee en is je soms vóór, loopt los met je mee en komt naar je toe in de wei  

Tekenen van groeiend krediet
Je paard is welwillend, relaxed, responsief, maakt begroetende geluidjes als hij je ziet en loopt niet weg als je hem uit de wei komt halen. 

Tekenen van afnemend saldo
Je paard vertoont geen grote inzet, is traag of geeft signalen van spanning, hij kan of begrijpt iets (nog) niet, hij kan niet nadenken en reageert instinctief, bij elke hulp versnellen of je moet veel moeite doen om iets van hem gedaan te krijgen.

Tekenen van rood staan
Staken, vaak iets weigeren, boos of heel angstig reageren, hij geeft op of is bang om fouten te maken, learned helplessness, hij loopt weg bij uit de wei halen of hij wil weglopen als je met het zadel komt.

Voortdurend blijven sparen

Iedereen krijgt wel eens te maken met al deze signalen, goed en slecht. Het zijn namelijk momentopnames, maar als een gedraging vaker voorkomt heb je te maken met een tendens. Bekijk dus altijd wat er gebeurt in het Hier en Nu, want het saldo van je relatierekening is elk moment van jullie samenzijn in beweging, maar kijk vooral ook naar de algemene tendens over wat langere tijd. Als het goed is, is je krediet dan zo ongeveer hetzelfde gebleven of - beter nog - toegenomen. Ik wil graag dat elke sessie met mijn paarden een positieve bijdrage aan de relatierekening oplevert. Voor de dag zelf én voor de lange termijn, zodat de band met mijn paarden steeds sterker wordt.

Wat kan je doen om te zorgen dat je paard blij, nieuwsgierig en gemotiveerd blijft?

foto: Viktor Krijt
  1. Ken je paard! Weet waar hij blij van wordt want daarmee kun je krediet kweken. Bijvoorbeeld grazen, een voerbeloning, stembeloningen of aaien/krabbelen op een bepaalde plek, rusten of juist rennen, een bekende makkelijke oefening doen, even kijken of ruiken, spelen of samen niets doen (lees ook eens de blog "10 Manieren om Dankjewel te zeggen”). Bedenk hierbij dat niet elk paard dezelfde dingen leuk of fijn vindt en dat het ook per moment kan veranderen afhankelijk van zijn stemming. Lang niet alle paarden vinden aaien op het hoofd fijn bijvoorbeeld. Een gestresst paard zal doorgaans weinig waarde hechten aan een voerbeloning en kan door de adrenaline slecht stilstaan en rusten. Flegmatieke paarden vinden meestal stilstaan fijn terwijl nieuwsgierige en actieve paarden spelen juist leuk vinden.
  2. Maak een afweging tussen je eigen ambitie of wens versus het belang van je paard. Als je in korte tijd een flinke stap vooruit wil in de opleiding of training van je paard en daarbij eens wat meer van je paard vraagt kan je verwachten dat je daarna wat goed te maken hebt. Dat is niet erg zolang je de stand van de relatierekening maar goed in de gaten houdt en doet wat nodig is om de balans weer te herstellen. Je wil de dag nooit onder nul eindigen!
  3. Het gaat om de persoonlijke band tussen jou en je paard. Je paard maakt onderscheid tussen verschillende mensen. Zijn band met jou is niet hetzelfde als zijn band met je bijrijdster, vriend, moeder, hond of ander paard. Net zo als onze relatie met verschillende mensen verschillend is. Voor de één sloven we ons meer uit dan voor de ander, niet waar? Als jij je krediet verspeelt kan een ander dat ook niet voor je goedmaken, zeker niet op langere termijn. Dus als jij veel wil van je paard, moet jij ook veel terug geven!
  4. De factor tijd maakt ook uit. Je kan geven op de ene dag en nemen op de andere door afwisseling in je training. Bijvoorbeeld de ene dag een serieuze dressuursessie en de volgende dag een wandelingetje aan de hand met veel graasmomenten. Sommige mensen zeggen dat afwisseling in de training altijd goed is, maar denk even na over welke afwisseling daadwerkelijk in de ogen van je paard waardevol is. Het gaat om dingen die je samen doet en die hij leuk vindt, dus die rondjes in de stapmolen leveren niets op voor je relatierekening. Je kan ook geven en nemen in één trainingssessie door een goede afwisseling tussen moeilijke en makkelijke oefeningen en tussen inspanning en rust- of speelmomenten. Je kan zelfs voortdurend spelen met geven en nemen door veel en vaak te belonen voor momenten waarop hij goede dingen doet. Ik doe het allemaal!

 

Meer informatie of leren hoe je dit in de praktijk brengt?

Meld je aan voor de gratis Tip & Updates en ontvang alvast het ebook "Meer presteren met minder moeite" als kadootje.

Of ga gelijk naar de praktijk, waar je dit allemaal kan leren, bijvoorbeeld:

 


4 Tips om je paard elke dag de beste versie van jezelf te geven

Mandy Jorna met Bresila Jane
Mandy Jorna met Bresila Jane foto: Samantha van der Hoorn

 

Ben jij de beste versie van jezelf als je naar je paard gaat?

Zit je werk nog in je hoofd? Word je achtervolgd door je to-do lijst? Leggen andere gebeurtenissen of andere mensen beslag op je tijd of je gedachten? Heb je hinder van een mening van anderen (of van je “andere ik”)? Kom je moeilijk uit je stoel en in beweging? Heb je 1000 excuses om vandaag over te slaan?

Er zijn 4 dingen die je NU kunt doen om helemaal in de stemming te komen en een geweldige dag te hebben met je paard.

1. Verander je fysiek, boost je energie!
Dit is het allereerste ding dat je moet doen: je lichaam in beweging zetten en een hoge dosis energie vrij maken!
Spring op uit je stoel, schud jezelf wakker! Geef je energie een positieve boost. Klap, doe een een paar "jumping Jacks", trek een paar sprintjes, ren een paar keer heel hard op de plaats, boks tegen een denkbeeldige boxbal, turn up the music en dans, doe eens gek!
Ik beloof je, ook al doe je dit maar 30 seconden, het voelt gelijk heel anders.

 

2. Focus op wat je wél wil
Onze hersenen zijn gemaakt om ons te beschermen. Bijna automatisch gaan onze gedachten naar alles wat je niet wil, waar je bang voor bent, waar je niet verder komt, waar je slechte verwachtingen van hebt. Maar: niets is zo sterk als een negatieve verwachting. Gelukkig kun je dit ook omdraaien: niets is zo sterk als een positieve verwachting!
Verwacht dus wat je wél wil, dat je wél durft, dat je paard en jij wél meer kunnen. Verander je verwachting, verander je focus! Wees nieuwsgierig: wat kunnen jij en je paard nog meer? Er is altijd meer mogelijk dan je denkt. Vanuit een positieve verwachting ga je vanzelf zoeken naar mogelijkheden om die verwachting waarheid te maken.

 

3. Gebruik de goede woorden
Als je in gedachten focust op wat je wél wil en de woorden die je gebruikt een positieve verwachting uitstralen is de kans van succes met je paard een heel stuk groter.
Wellicht heb je deze beroemde quote wel eens gezien. Er schuilt grote waarde in!

"Watch your thoughts for they become your words.
Watch your words for they become your actions.
Watch your actions for they become your habits.
Watch your habits for they become your character.
Watch your character for that becomes your destiny.
What we think we become."

 

4. Verplaats je in je paard: wat denkt en wenst hij?
Je paard is geen bromfiets. Als je iets wil bereiken moet je het samen doen. Hij moet het ook willen. Het is geen kunst om te maken dat hij het doet. Het is dé kunst om te maken dat hij het wíl doen! Verplaats je daarom in je paard. Denk als je paard. Stel jezelf de vraag: "Als ik hem was, hoe zou dit voelen? Als ik hem was, zou ik het dan begrijpen? Als ik hem was, wat zou ik wensen dat mijn ruiter meer deed (of minder!)? Als ik hem was, zou ik dan WILLEN?"
Neem even die tijd en de kans is groot dat je antwoorden krijgt die je helpen om meer succesvol te zijn samen.
Bovendien: wat is er nou een mooier vooruitzicht dan straks thuiskomen met het gevoel dat je paard ook heeft genoten van wat jullie vandaag samen hebben gedaan?

Dus: STEP UP! Bedenk wat je wil. Gebruik de goede woorden. Denk als je paard.

Geniet samen. Happy Trails!
L*

NB.
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe artikelen, activiteiten en opleidingen van Sport & Horsemanship United? Meld je dan hier aan voor de gratis Tips & Updates.


A touch of genius

Hoe kan ik het zo simpel mogelijk maken - A touch of Genius

A touch of genius

"Any fool can make things bigger, more complex or more violent.
It takes a touch of genius - and a lot of courage - to move in the other direction" 

~Albert Einstein~

Hoe kan ik het zo simpel mogelijk maken - A touch of Genius

Eén van de vragen die mij als trainer en lesgever voortdurend bezighoudt is "Hoe kan ik het zo eenvoudig mogelijk maken?"

Ik heb gemerkt dat er enorm veel waarde wordt gehecht en status wordt ontleend aan zeer complexe verhalen, met veel onderlinge verbanden en het liefst onderbouwd met wetenschappelijke bronnen. Er is op zich natuurlijk niets mis met al die kennis - ik heb zelf ook een wetenschappelijke achtergrond - maar als je het naar de praktijk wil vertalen, zeker naar leerlingen en al helemaal naar paarden, dan is de kunst om de hoofdlijnen te pakken en je niet te laten verblinden en verlammen door alle details eromheen die ogenschijnlijk allemaal even belangrijk zijn.

Ik zie ook vaak dat er vaak grote gebaren en veel druk wordt gebruikt, zonder het paard de kans te geven om op een kleine hulp te reageren. We "schreeuwen" eerder dan dat we de tijd nemen om het helder uit te leggen. Terwijl het zooooo goed kan voelen als je paard je hulp echt begrijpt en op een klein gebaar een groot antwoord geeft.

Nou geloof ik echt dat iedereen wel wat heeft van die "touch of genius" dus (om elkaar te inspireren) MIJN VRAAG AAN JOU is:

Welk kleine ding verander jij in de omgang of training met je paard om het subtieler, eenvoudiger en vriendelijker te maken?

Welke hulp kun je weglaten?

Op welk moment kun je subtieler, aardiger of zachter zijn?

Welke dingen durf jij anders te doen dan "standaard" in jouw omgeving, om je paard beter te helpen?

***

Vond je deze tip interessant? Blijf dan op de hoogte en meld je aan voor de gratis Tips & Updates van Sport & Horsemanship United

 


5 Bewezen succesvolle stappen om je paard te helpen met zijn balans 3

Dansen met je paard. 4 elementen voor een dans op jouw niveau

5 Bewezen succesvolle stappen om je paard te helpen met zijn balans 3

Dansen met je paard is meer dan de afzonderlijke stappen of oefeningen. Het gaat niet om training of opleiding op dat moment. Het gaat om spelen met bewegingen en kwaliteiten die jij en je paard al onder de knie hebben. Rijden wat je al hebt.

En die dingen rijden met ritme, flow, plezier, uitstraling, creativiteit, improvisatie… maken dat het goed voelt. Zo goed, dat het volgende keer vanzelf nog makkelijker gaat!

Met deze 4 elementen kunnen jij en je paard de dans maken

  1. Basis bewegingen - Gebruik de basisbewegingen die jullie samen redelijk of goed beheersen zodat je er mee kunt spelen.
  2. Patronen - Combineer basis bewegingen op een manier waarop dingen makkelijk samen- of overvloeien. Speel met hoeken, rechte lijnen, vloeiende bogen en symmetrie in de rijbaan.
  3. Creativiteit - "Think out of the box!” - Speel met obstakels, cavaletti, sprongen,... - Rijd andere dan standaard lijnen - Herhaal voor gevoel van ritme en refrein
  4. Ga voor extra uitstraling - Voorkom moeilijke bewegingen: rijd wat je hebt en geniet van de dans - Creëer een gevoel van harmonie: voel naar je paard, wissel leiden en volgen vloeiend af - Voel naar wat mogelijk is, in het “hier en nu”.

Blooper? Improviseer, neem het zoals het is en maak er iets goeds van.

Doe er een muziekje bij of geniet stilletjes van het ritme van de voeten.

Smile & enjoy the ride!

L*


Natural Horsemanship voor (wedstrijd)ruiters

Serie van 12 artikelen ­ van leiderschap tot en met verzameling ­ waarin Liesbeth uitlegt wat Natural Horsemanship inhoudt en hoe het de dagelijkse training van je paard makkelijker en leuker kan maken.

Download mijn ebook

Voorbereiding op het Onverwachte

Liesbeth Jorna is bedenker en trainer van Sport & Horsemanship United en al jaren een bekend gezicht op Equiday. Zij leert haar studenten hoe ze hun paar

d kunnen trainen op een paardvriendelijke manier, om samen plezier te beleven en optimaal te kunnen presteren. De organisatoren van Equiday hebben haar gevraagd naar methodes voor het trainen van een onverstoorbaar paard en naar praktische tips voor thuis. Dit artikel is de wat uitgebreidere versie van hetgeen in Equiday Magazine is verschenen.

“If we understand that horses cannot separate the way they feel from the way they act, then we can start to see that unwanted behavior is not bad behavior at all.” - Mark Rashid

FFFFF en je levensverzekering

Mark Rashid is één van mijn favoriete leraren. Hij heeft gelijk. Paarden zijn prooidieren. Snel reageren op wat er in hun omgeving gebeurt is van levensbelang. Als een paard schrikt, of angstig of onzeker is, is zijn eerste reactie wegrennen. Als dat niet kan zal hij vechten, bevriezen of zelfs opgeven, afhankelijk van zijn karakter. Vanuit de situatie van bevriezen en afwachten kan een paard soms ook onverwacht "ontploffen".

Flight - Fight - Freeze (& Fly) - Faint

Naarmate je paard sensibeler, sneller, sterker en atletischer is, wordt het belangrijker om te zorgen dat hij niet in FFFFF terecht komt. Noem het maar je levensverzekering! Het goed voorbereiden van je paard op een bestaan in onze drukke mensenwereld moet daarom eigenlijk nog vanzelfsprekender zijn dan het dragen van een cap. Wil je veilig en met plezier de dingen doen met je paard waar je van droomt? Bereid hem dan voor op het onverwachte!

Het doel: Een positieve respons aanleren

Veel mensen denken dat het voldoende is als je paard aan "dingen" went, doordat hij ze vaak genoeg ziet of meemaakt. Ik zet mijn paarden bewust in een wei dicht langs de weg als ik wil dat ze gewend raken aan passerende landbouwmachines. Ze raken gedesensibiliseerd voor die specifieke situatie. Dat is handig maar het helpt natuurlijk niet als je paard iets nieuws ziet, hoort, voelt of meemaakt. Veel beter is het als je paard heeft geleerd hoe hij zelf kan zorgen dat stress verdwijnt. Zodat een positieve respons (ontspanning en nieuwsgierigheid) de negatieve instinctieve reactie (FFFFF) vervangt. Door dat bewust te trainen wordt je paard steeds onverstoorbaarder en kun je in allerlei omstandigheden nog fijn samenwerken. Dit wordt met de obstakeltraining van Parelli beoogd en ook Tristan Tucker, die via zijn TRT methode momenteel wereldwijd dressuurruiters bereikt, benadrukt telkens weer het belang van een aangeleerde positieve respons.

Basis kennis: tekenen van ontspanning

Als ontspanning is wat je wilt aanleren moet je dit goed kunnen herkennen. Tekenen van ontspanning zijn bijvoorbeeld een diepe ademhaling, het hoofd laten zakken, likken, kauwen, zuchten, zachte spieren, ontspannen knipperen van de ogen en een rustige aandacht voor de omgeving. Leer goed te voelen en te observeren en zorg dat je spanning en ontspanning goed herkent. En belangrijk: ontspan zelf!

Basis vaardigheid: controle over de beweging vanaf de grond en vanuit het zadel.

Door middel van bijvoorbeeld de 7 games van Parelli kun je al een sterke basis leggen ... mits je goed oplet waar de benen precies gaan en hoe de balans is van je paard. Ik vind dat belangrijk want controle over de bewegingen is niet alleen een voorwaarde bij obstakeltraining maar ook gelijk een heel goede basis voor goed rijden. Door eerst alles vanuit grondwerk op te bouwen kun je mooi zien wat er precies gebeurt in je paard, zowel in zijn hoofd als in zijn lichaam. Je leert tegelijk zelf ook je lichaamstaal goed te beheersen en je bent relatief veilig op de grond.

 

Een paar checkpoints ...

  • Kun je je paard achterwaarts uit je bubble (persoonlijke ruimte) sturen en kan hij daar rustig blijven wachten?
  • Controle over de achterhand: Buigt hij makkelijk op suggestie van je touw of teugel en stapt hij mooi onderdoor als je hem vraagt de achterhand te draaien?
  • Controle over de voorhand: Kun je de voorhand opzij sturen als je midden voor zijn neus staat?
  • Verplaatst hij zijn gewicht hierbij goed naar achter (zie foto)?
  • Rolt je paard niet naar voren als je de achterhand of voorhand opzij wil laten wijken?
  • Heb je ook vanuit het zadel controle over de voorbenen en achterbenen afzonderlijk?
  • Vanuit het zadel is ook het aanleren een gecontroleerde one-rein stop van belang: kun je je paard met je buitenteugel naar buiten buigen en dan zijn achterhand laten draaien ... soepel en in balans .... tot hij stopt en volledig ontspant?

Deze dingen zijn stap voor stap aan te leren en van onschatbare waarde voor een fijne samenwerking

Voorbereiding op het Onverwachte 1
Verplaatst hij zijn gewicht naar achter bij het opzij stappen met de voorhand?

 

Gericht oefenen: verschillende situaties - verschillende aanpak

In grote lijnen kun je vier situaties onderscheiden: aanraking, stilstaande vreemde dingen, bewegende dingen en geluiden. Bij elk daarvan een paar aandachtspunten:

  • Aanraking: bijvoorbeeld met je handen, zweep, een dekens of vlag. Kun je je paard overal aanraken zonder stress? Zorg ervoor dat je de aanraking die hij nog spannend vindt op het juiste moment weghaalt: als hij stilstaat of zelfs ontspant. Zolang hij beweegt rustig meebewegen, ook als hij wat snel is.
  • Stilstaande obstakels: bijvoorbeeld een vlag, kliko of waterplas. Beloon nieuwsgierigheid en momenten van ontspanning. Duw nooit door terwijl hij net het voorwerp nadert of betast met neus of voeten. Als hij echt niet verder durft, wacht dan even zodat hij erover na kan denken. Loop eventueel weer even ervan weg om ontspanning terug te vinden en probeer opnieuw te naderen.
  • Bewegende dingen (zie fotoreeks): bijvoorbeeld een trekker of wandelaar met paraplu. Wist je dat alles wat nadert instinctief gevaar betekent? En dat alles wat weg beweegt juist nieuwsgierigheid opwekt? Laat je paard er dus eerst achteraan lopen, dan ernaast, dan er voor en dan er over of onder. Beloon elke poging tot ontspanning en nieuwsgierigheid met weghalen van het ding of het stoppen van de beweging. Nog een belangrijke tip voor je eigen veiligheid: loop zelf tussen het gevaar en je paard zodat je veilig bent als hij toch opzij springt.
  • Geluid: bijvoorbeeld "kabouters" achter de heg, geluidsboxen en applaus. Voor het oefenen kun je ook bijv. castagnettes of een flesje met stenen gebruiken. Begin zachtjes en stop het geluid zodra je paard stopt en/of ontspant, zodat hij als het ware zelf de "uit-knop" vindt. Overigens: een alternatief is een positieve associatie te creëren bij geluiden. Al rijdend kun je bijvoorbeeld de bakrand aantikken en dat verbinden met ontspannen en belonen (friendly game) zodat hij het geluid als iets positiefs gaat ervaren. Dat is een methode die ik zelf vaak met succes toepas.

 

Bewegende uitdagingen:

Telkens een stapje verder en alles in ontspanning: eerst achteraan lopen, dan ernaast, vervolgens er vooruit lopen.

Voorbereiding op het Onverwachte 2 - Sport & Horsemanship United

Voorbereiding op het Onverwachte 3 - Sport & Horsemanship United

Voorbereiding op het Onverwachte 4 - Sport & Horsemanship United

Het dragen van de tonnetjes is eigenlijk een combinatie van aanraking, beweging en geluid. Hiervoor is een combinatie van die drie strategieën gebruikt. Ontspannen en vrij kunnen bewegen is het eindplaatje.

 

Energie en aandacht in goede banen leiden, focus op wat je WEL wil

Het kan natuurlijk zijn dat je paard ondanks alle voorbereiding toch afgeleid of onzeker is. Laat je niet meevoeren in zijn afleiding maar houd je focus op wat je wél wil. Ik denk altijd "Ja, ik zie het ook, maar stay on the job!" Kalm en vastberaden, zonder te vechten. En als het dan niet zo mooi wordt als ik had gehoopt probeer ik er een positieve leerervaring van te maken. Ook in een wedstrijdsituatie! Je kan ook bewust even iets vragen wat hij echt goed kent. Iets wat zijn aandacht en energie in goede banen leidt of hem zekerheid geeft. Voorbeelden zijn schouderbinnenwaarts langs die spannende jurytafel of even energiek een cirkel rijden om de adrenaline af te laten vloeien. Touch it spelen bij een vreemd obstakel helpt ook. Het aangeleerde spel overschaduwt dan de angstreactie. Je maakt dan gebruik van zogenaamd onverenigbaar gedrag: het positieve aangeleerde gedrag maakt het ongewenste instinctieve gedrag onmogelijk.

Voorbereiding op het Onverwachte 5 - Sport & Horsemanship United

De "touch it" oefening, waarbij je je paard leert om een voorwerp op commando aan te raken met zijn neus is niet alleen leuk voor paarden om te leren en te doen, maar komt - eenmaal aangeleerd - enorm goed van pas als hij ergens bang voor is: de nieuwsgierigheid die bij het spelletje hoort verdringt de angst emotie.

 

En nu de praktijk ...

Natuurlijk lijkt dit op papier allemaal logisch en gemakkelijk. In de praktijk blijkt dat paarden en hun trainers op 100-en manieren verschillend zijn en vaak zit de doorbraak in de details. Veiligheid is belangrijk en goede begeleiding is dan ook aan te raden.

“Everything begins and ends with relaxation" Karen Rohlf


Mizu no kokoro - Sport & Horsemanship United 2

MIZU NO KOKORO - a mind like water

Do you listen ... or do you wait to talk?

Mizu no kokoro - Sport & Horsemanship United 1Usually as riders we tend to talk and "send" a lot. As trainers we request all sorts of specific responses and physical achievements of our horses. To safely ride on the trail, to create healthy biomechanics or maybe to satisfy our ambitions in competition. It is okay to expect a lot ... but when you want to be partners with dignity - you want your horse to play this game with you - you need to be willing to wait for, and listen to your horse. With an open mind, so you can see, hear, feel and learn freely. With a mind and a heart like water. "Mizu no kokoro", as they would say in the world of martial arts.

Mizu no kokoro - a mind like water

Still Water - True VisionMizu no kokoro - Sport & Horsemanship United 2

Imagine a pond where the water is calm and the surface perfectly still. No stirring by wind, rain or movement under the surface. The water gives you a perfectly clear reflection of it's surroundings, of what is really there. This is how we want our heart and mind to be when we are with horses: still, calm, relaxed, free of internal dialogue and judgement. We want to see, hear and feel our horse as he really is, undisturbed by assumptions or disturbance.

Mizu no kokoro - Sport & Horsemanship United 3Ripples - blurred Vision

When disturbed, the water ripples. It reacts as much as it needs to… not more, not less. How we react to our horse should be in harmony with his actions. No over- or underreaction. The reaction in our heart and mind can be like water; an equal match to the situation.

Returning to Calmness

Soon after the disturbance the lake will return to its original calmness. This is a lesson to learn and apply to our life with horses as well. Too many times we forget to return to silence; we keep our aids on when the horse is already answering our request. Too often we keep looking in the rearview mirror at what happened in the past, and forget to think forward. Thus we keep making ripples in the water, and our reflection of what is really there will be blurred. After your reaction to a disturbance, or after your horse has answered to your aids, remember to return to the calm mind you would normally keep. Just as the surface of the lake becomes pristine once again.

Mizu no kokoro - Sport & Horsemanship United 4Adapt and flow

Water adapts to circumstances. It changes its flow or form as needed. With a mind like water you will not get trapped in dogma's or patterns from the past. You can adapt to what your horse offers. Accept it, harmonize with it, synchronize with the movement, join the flow and stay connected. If you fight it you will never really win. If you accept what is and stay connected, then you may change the way of the flow in another direction and find unexpected progress. It is the adaptable mind that will create the strongest partnerships.

Mindful horsemanship: calm, open, being in the here and now

Mizu no kokoro - Sport & Horsemanship United 5When your mind is like water, you are open minded, in the ‘here and now’. You are still, calm and at peace with yourself and your horse. You listen before you talk. You are connected, patient enough to follow, adaptable and active enough to lead. Making assumptions or judging what you see is like stirring a stick in the water. It makes ripples and blurs your feel and vision. With a mind like still water you will feel and see what is really there, without judging it, and start changes from there. Once you achieve this clarity of mind, you are then capable of something very special called insight: the ability to see, feel and understand your horse with a light heart. Then you can train together with wisdom and kindness.


Waarom doet ie dat? ... of waarom doet ie het niet? Op zoek naar de oorzaak van ongewenst gedrag: het "Rijtje van Zeven"

[Update juli 2020]

Deze blog verscheen oorspronkelijk in 2014 als "rijtje van vijf", maar inmiddels is het - al doende leert men! - een "rijtje van zeven" geworden. Vraag jij je wel eens af waarom je paard niet doet wat je graag zou willen? Dan geven deze 7 punten je vast een goed aanknopingspunt.

Het komt regelmatig voor dat mensen mij vragen wat ze aan ongewenst gedrag van hun paard kunnen doen. Of hoe het komt dat iets telkens maar niet lukt. Soms doen paarden iets wat de ruiter helemaal niet gevraagd heeft of wat zelfs gevaarlijk is. En soms doet het paard juist iets niet terwijl de ruiter wel iets vraagt.

Het is natuurlijk een "oplossing" om dan maar hulpteugels of andere attributen te gebruiken waardoor het ongewenste gedrag onmogelijk wordt gemaakt of het gewenste gedrag wordt afgedwongen. Dat lijkt een "quick fix" maar eigenlijk is dat symptoombestrijding, want de oorzaak wordt dan niet weggenomen.

Liever ga je op zoek naar de oorzaak want als je die weet heb je de sleutel tot een permanente oplossing. Die oorzaak is niet altijd even duidelijk. Als je de lichaamstaal van je paard niet goed verstaat kom je al gauw in de verleiding om aannames te maken of blind adviezen van anderen te volgen. Elk paard en elk moment is anders en het is daarnaast altijd goed om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van wat er precies aan de hand is. Daarbij helpt dit "RIJTJE VAN ZEVEN"...

"If we understand that horses cannot separate the way they feel from the way they act, then we can start to see that unwanted behaviour is not bad behaviour at all."

Mark Rashid

Is het pijn, angst, onbegrip, disrespect, verveling, ongewenst aangeleerd gedrag of jouw state of mind?

Er kunnen zeven dingen aan de hand zijn als je paard "rood licht" geeft:

    1. Pijn: hij wordt gehinderd door pijn of fysiek ongemak. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Fysieke blokkades, spierpijn, niet goed passend harnachement, tegengestelde hulpen, te zware ruiter, insecten, gebrek aan coördinatie etc.
    2. Angst: hij vertrouwt zichzelf, de ruiter, de omgeving of de situatie niet, of is bang dat iets pijn gaat doen. Een punt dus van (zelf)vertrouwen.
    3. Onbegrip: hij begrijpt niet wat je bedoelt. Hij doet wat hij denkt dat je bedoelt of doet een nog onvolmaakte poging om het goede antwoord te vinden. Sommige paarden maken er echt een chaos van: ze willen het zo graag goed doen! Ze bieden je van alles aan in de hoop dat dat het goede is, en raken helemaal in de war als ze het niet kunnen vinden. Anderen bevriezen en durven niets meer. Vergeet nooit dat je paard in beginsel GEEN IDEE heeft van wat jij bedenkt of verwacht! Een punt van communicatie.
    4. Disrespect: Je paard heeft 'andere plannen' dan jij, wil niet bij je zijn of komt juist te dichtbij, laat zich afleiden of biedt regelrecht weerstand. Een punt van leiderschap. Let wel: dat is iets anders dan "de baas" zijn!
    5. Verveling: de interesse van het paard verdwijnt door te veel herhaling, te weinig variatie of progressie. Vooral een punt bij extraverte paarden.
    6. Ongewenst aangeleerd gedrag: Misschien wel de MEEST VOORKOMENDE REDEN VAN PROBLEMEN: onbedoeld en onbewust aangeleerd gedrag. Je paard leert elk moment, ook als je even niet oplet. Een punt van kennis en inzicht voor elke paardeneigenaar!
    7. Jouw eigen State of Mind: Last but not least: wat is jouw invloed? Die is vaak groter dan je denkt. Een punt van authenticiteit en persoonlijke ontwikkeling.

Je moet je bedenken dat je paard in principe instinctief handelt, gemotiveerd door zijn behoefte aan veiligheid, ontspanning, spelen of eten. JE PAARD HEEFT IN BEGINSEL GEEN IDEE VAN JOUW PLAN, WENS, WAARDEN OF NORMEN! Beschouw het dus niet als ondeugd of ongehoorzaamheid als hij iets "fout" doet maar probeer je in de gevoelswereld van het paard te verplaatsen en check dit lijstje eerst aandachtig. Vraag je af wat hij je zegt:

"ik kan het niet"

"ik durf het niet"

"ik begrijp het niet"

"ik heb andere plannen"

"ik vind het saai"

"ik heb dit zo geleerd"

"ik hoop dat jij verandert"

Fysieke oorzaken altijd eerst uitsluiten

Het eerste punt is altijd als eerste aan de beurt. Als je oorzaken van pijn of fysiek ongemak niet uitsluit en behandelt blijven daardoor ontstane problemen natuurlijk altijd terugkomen. Een dierenarts, chiropractor, fysiotherapeut, osteopaat of andere deskundige kan je daarbij helpen. Wil je weten of je zadel of hoofdstel problemen veroorzaakt? Rijd dan eens met een barebackpad of ander hoofdstel (bijvoorbeeld bitloos).

Hoe herken je deze oorzaken?

Om er achter te komen wat mogelijke oorzaken zijn is het van belang om gedragspatronen en bewegingpatronen goed te observeren. Observeer vooral wat er precies gebeurt voorafgaand aan het moment dat er echt problemen ontstaan. En wat gebeurt er dáár weer voor? Neem echt de tijd en concentreer je hierop, elke keer weer, zodat je eventuele patronen en signalen gaat herkennen. Het kunnen grote dingen zijn zoals de lijn strak trekken, scheef gaan lopen, staart scheef houden, hoofd schudden etc. Het kunnen ook veel subtielere dingen zijn zoals iets vertragen of versnellen, een starende blik, een oor wegdraaien, neusgaten optrekken, strakke mond, toegknepen staart, verkorten van passen, blokkerende ademhaling etc. Hieronder staat nog een overzichtje van vaak voorkomende signalen bij angst en onzekerheid. In het geval van disrespect of verveling zie je deze tekenen meestal juist niet.

Waarom doet ie dat of waarom niet - rijtje van vijf

Op zoek naar oplossingen

Als je een idee hebt kunnen krijgen van de oorzaken heb je ook de sleutel naar mogelijke oplossingen. Het zijn altijd oplossingen op maat. Mocht je nog steeds geen idee hebben dan is het goed om een expert mee te laten kijken. Liefst eentje met een holistische blik: mentaal, emotioneel en fysiek.

In het algemeen kun je ervan uitgaan dat je paard geen weet heeft van het nut van wat jij met hem wil doen, dus het is belangrijk om te zorgen dat hij zich prettig en gewaardeerd voelt, ondanks de inspanning die je vraagt.

Gaat het om angst, gebrek aan (zelf)vertrouwen? Leer dan de basisprincipes van schriktraining en leer hoe je zelf je paard kunt laten ontspannen. Besef ook dat leiderschap een rol speelt. Je eigen angst of spanning kun je niet verbergen voor je paard. Vraag eventueel begeleiding voor verkleinen van je onzekerheid en het vergroten van je leiderschap.

Gaat het om onbegrip? Dan is de communicatie blijkbaar niet duidelijk. Het helpt dan om datgene wat je het paard wilt leren in kleine stukjes uiteen te halen en stap voor stap je paard te leren wat bepaalde hulpen betekenen. Vaak helpt het om hulpen of bewegingen eerst aan te leren vanaf de grond voordat je het vanuit het zadel vraagt. Altijd met een zo zacht mogelijke hulp beginnen maar ook doorgaan tot het echt duidelijk is. En vooral altijd precies op het goede moment (=bij het gewenste gedrag) belonen en stoppen!

Is het disrespect? Dan komt het op jouw rol als overtuigende en betrouwbare leider aan. Je moet uitzoeken wat de dingen zijn die de aandacht van je paard kunnen vasthouden en wat voor hem een echte beloning is. Maar je moet ook scherp, snel en soms onverbiddelijk zijn. Op een akkoordje gooien kan soms wel maar in de meeste gevallen moet je zeer consequent - en dus voorspelbaar - zijn.

Heb je paard dat gauw verveeld is? Eigenlijk zijn dit vaak erg leuke paarden, extravert, nieuwsgierig en met gevoel voor humor. Een spelletje tussen de training door, een sprongetje, spelen met een bal, maakt dat hij daarna wel weer even serieus mee wil doen. Ook afwisseling in het werk helpt. Rijd regelmatig buiten, longeer weinig, straf hem niet met stapmolens en zorg dat hij maatjes heeft en ruimte om te bewegen. Oefeningen tot vervelens toe herhalen is geen goed plan. Je moet een beetje creatief zijn en telkens nieuwe dingen doen of nieuwe vormen kiezen.

Merk je dat je paard dingen doet die jij echt vervelend vindt? Dan heb je wellicht te maken met gedrag dat jij zelf of iemand anders hem zonder het zo te bedoelen heeft aangeleerd. Veel mensen geven hulpen op een manier die er juist toe leidt dat paarden de hulp gaan negeren of verkeerd gaan uitleggen. De hulpen zijn aanhoudend en/of de timing van de beloning is precies verkeerd getimed of wordt niet als beloning ervaren. Ook wordt de boodschap die je paard je via lichaamstaal duidelijk probeert te maken vaak niet opgemerkt, in de wind geslagen of verkeerd geïnterpreteerd. Het goede nieuws is dat dit gedrag veelal ook weer te veranderen is. Hulp is hier vaak wel even voor nodig, want hier moet je heel precies voor zijn.

Je eigen state of mind is een punt apart. Paarden kunnen heel verschillend reageren op verschillende mensen. Ben je te druk, te snel, te flauw, te kribbig, onduidelijk, te luid of niet luid genoeg, onzeker of juist onverstoorbaar kalm, vriendelijk en helder? Klopt wat je aan de buitenkant doet met hoe je van binnen voelt (wat een paard voelt dat feilloos aan)? De meest belangrijke vaardigheid is dat je bewust kan schakelen in je gedrag zodat je kan zijn wie je paard op dat moment nodig heeft.

Tijd nemen levert tijd op!

Vaak nemen mensen niet de tijd om iets écht goed te doen terwijl ze wel tijd lijken te hebben om iets wat niet succesvol is telkens te herhalen ... en daar ook telkens weer van te balen!
Als je altijd doet wat je altijd deed, krijg wat je altijd kreeg en blijft je paard zoals hij altijd bleef.

Neem de tijd die nodig is om de oorzaken echt te onderzoeken en problemen vanaf de basis te verhelpen. De tijd die je daarin steekt verdien je later driedubbel terug. En wat is er nou mooier dan te zorgen dat je perfect samen kunt werken met je paard?

Happy Trails!

Liesbeth Jorna
Sport & Horsemanship United

P.S. Het delen van artikel wordt erg op prijs gesteld, maar doe mij een plezier: vermeld erbij waar het vandaan komt: www.sporthorsemanshipunited.nl


Sport & Horsemanship United, onlosmakelijk verbonden

Introductie

Liesbeth Jorna, eigenaar en instructeur van Sport & Horsemanship United, is Licensed Dressage Naturally Instructor, ORUN instructrice, (voormalig) ZZ-licht jury en heeft zich gespecialiseerd in de integratie van natural horsemanship, positieve bekrachtiging en rijkunst. In haar werkwijze combineert zij het beste van deze werelden en zij doet dat met veel respect en liefde voor zowel het paard als de ruiter. Zij streeft ernaar sportruiters meer gebruik te laten maken van de werkwijzen van natural horsemanship en van recreatie- en horsemanshipruiters de rijvaardigheid te vergroten. Met als doel de paarden gymnastisch optimaal te ontwikkelen terwijl tegelijk de band tussen ruiter en paard groeit. Een interessante uitdaging waarin zij ruiters en paarden uit allerlei disciplines ontmoet die een bron zijn van inspiratie.

Partnerschap, harmonie en bewegingsvrijheid

Sport & Horsemanship United gaat over training van het paard én over ontwikkeling van de ruiter. Fysieke, mentale en emotionele ontwikkeling van ruiter en paard zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Partnerschap en atletische ontwikkeling gaan hand in hand. Hoe beter de relatie tussen ruiter en paard, hoe fijner en succesvoller de training verloopt.

Om je paard als rijpaard fysiek gezond te houden moet hij - net als wij - naar de "sportschool". En iedereen weet wel: op het moment dat je sport valt het niet altijd mee. Het is puffen en zweten of jezelf uitdagen om nieuwe mogelijkheden van je lichaam te ontdekken. Maar achteraf en op de lange termijn voel je je beter en blijf je gezond, sterk en flexibel. Alleen ... dat weet je paard niet als je met hem aan het trainen gaat! Dus moeten we zijn sportschool interessant, begrijpelijk en als het even kan leuk houden. Je paard enkel in een fysiek trainingsprogramma zetten voelt voor hem onnatuurlijk aan en onbegrijpelijk. Zeker bij gebruik van mechanische hulpmiddelen die hem in een bepaalde houding dwingen. Aan de andere kant: vanuit echtheid, aandacht en eerlijkheid communiceren is voor hem heel logisch en natuurlijk. Dan maak je bovendien veel meer gebruik van de intelligentie van je paard. Want hoe meer hij begrijpt en zelf kan en wil doen, hoe fijner de samenwerking. Ofwel: hoe meer communicatie hoe minder manipulatie en dwang.

Denken vanuit de belevingswereld van je paard

Paarden vragen van de ruiter zelfkennis, geduld en een grote beheersing van een oersterke menselijke eigenschap: hebberigheid!
Herken je dit? Er lukt iets ... eindelijk ... voor de eerste keer ... en je wil gelijk meer, mooier, groter, langer?
Kun je je voorstellen dat dat voor je paard voelt als "Ik geef je een vinger, maar je wil gelijk mijn hele hand en arm erbij"? Hij doet zijn best maar er volgt geen beloning. Hij bedenkt zich vervolgens wel twee keer om je die vinger weer te geven.
Leerprincipe nummer één is dat succesvol gedrag wordt herhaald maar voor zijn gevoel was het niet succesvol.
Jijzelf hebt echter inmiddels door dat hij het wél KAN ... maar hij WIL niet meer ... en dat is wanneer de hulpteugels en drillsessies meestal beginnen.
Je loopt dan het risico om verder van je doel verwijderd te raken dan daarvoor. Je paard werkt niet meer graag mee en dingen gaan moeilijker in plaats van makkelijker.
Maar als je even nadenkt ... heeft je paard gelijk: het is niet logisch om hem te vragen iets vol te houden als hij je dat (nog) niet geven wil.
Inlevingsvermogen, partnerschap, harmonie en bewegingsvrijheid zijn het fundament van de opleding van je paard. Zonder fundament is het moeilijk om te bouwen, dan stort je "gebouw" telkens weer in. Je paard loopt vast en jij wordt gefrustreerd.

Paardensport? Naturally!

Gelukkig kan ik met mijn hand op mijn hart zeggen dat de keren dat ik met hulpteugels heb getraind in mijn leven op de vingers van één hand zijn te tellen. En met aangesnoerde neusriemen heb ik al helemaal nooit iets gehad. Het leek me niet juist, niet eerlijk. Dan moest ik zelf maar beter leren rijden. Maar alle opleidingen van de ORUN en lessen van gerenommeerde instructeurs ten spijt, pas toen ik me intensief ging verdiepen in natural horsemanship, positieve bekrachtiging, biomechanica en psychologie van paarden en ruiters vielen veel stukken van de puzzel op hun plaats.

De emotionele en mentale opleiding van jezelf en van je paard is een onmisbaar deel van het geheel. Natuurlijk ben je nooit uitgeleerd en dat moet je ook niet willen, want de paardenwereld is enorm aan het vernieuwen en verbreden, dus het is bijblijven geblazen! Maar mijn grote plaatje van de opleiding van paard en ruiter stáát en daar binnen kan van alles, zolang het eerlijk en logisch is en koerst op harmonie en een gezond bewegend paard.

Karen Rohlf

Plezier en prestatie kunnen prima samengaan! Door mijn intensieve contacten met Karen Rohlf van Dressage Naturally leer ik nog altijd voortdurend bij over hoe je "Fair & Fun" kan trainen mét de ambitie van gezonde biomechanica en wedstrijdniveau in dressuur.

Natural horsemanship is de context geworden waarin ik mijn paarden en leerlingen opleid. Het gevoel, een manier van samen zijn en samen communiceren, een eerlijke en natuurlijke way of life.

Natural horsemanship en management hebben veel overeenkomsten

Als je nu nog denkt dat natural horsemanship zweverig is moet ik je teleurstellen. Ik heb zelden zoveel logische dingen geleerd als van mijn "natural" leermeesters. Jip en Janneke niveau zouden ze hebben gezegd in mijn jarenlange loopbaan bij Rijkswaterstaat. Heel veel management- en communicatiecursussen uit de wereld van overheid en bedrijfsleven geven je soortgelijke inzichten als horsemanship maar niemand kan het zo duidelijk maken als een paard.

Goede keuzes belonen op een manier die jouw paard leuk vindt, slechte keuzes niet belonen of omleiden naar iets beters. Lichaamstaal van je paard leren lezen, er écht naar luisteren, en je paard jouw lichaamstaal leren. Beginnen met aanleren van afzonderlijke hulpen, als de letters van het alfabet. Kleine natuurlijke hulpen, zoals intentie, focus, energie, ademhaling, zit ... zodat teugel- en beenhulpen meer ondersteunend zijn. Vervolgens twee hulpen samenvoegen, als tweeletter woordjes. En zo verder, zodat je paard elke volgende stap kan maken omdat hij de vorige stappen al begrijpt en in balans kan uitvoeren. Zo worden tweeletterwoordjes grote woorden, woorden worden samen een zin en zo kun je verder tot in de Grand Prix.

Tot zover de logica en de taal, maar dan is er ook nog zoiets als vertrouwen en leiderschap. Daar heb je echtheid voor nodig, authenticiteit noemen ze dat in managementtrainingen. En dáár raak je een teer punt van mensen. Want net zo goed als wij van nature hebberig zijn, kunnen we er ook niet zo goed tegen om onze zwakte of juist onze kracht te tonen. In de mensenwereld worden zwaktes zwak gevonden en toon je je kracht (ik bedoel mentale kracht, geen spieren!) dan wordt je verweten een betweter te zijn, op de troepen vooruit te lopen of arrogant te zijn.

Mag je stellen dat wij mensen zo gewend zijn aan poppekast dat we dat van elkaar niet altijd door hebben hoe de ander zich nu echt voelt? Is dit waarom veel instructeurs niet doordringen tot de essentie maar liever mechanisch en proefgericht oefeningen trainen? Eén ding is zeker: paarden kun je niet foppen! Die herkennen je lichaamstaal, kijken van nature in je ziel en houden je gelijk een spiegel voor. Confronterend maar ook bevrijdend als je het idee omarmt. Een paard doet nooit alsof, hij doet zoals hij zich voelt. Nieuwsgierig, relaxed, angstig, speels, etc. Voelt hij spanning bij jou, dan krijg je spanning van hem terug. Daarom zijn martial arts zoals aikido en tai chi zo ongelooflijk waardevol voor paardenmensen.

Sport Horsemanship onlosmakelijk met elkaar verbonden 2
Mark Rashid

Ik heb van Mark Rashid, die zowel een geweldige horseman als aikido sensei is, enorm veel geleerd. Baanbrekend misschien zelfs. Het allerbelangrijkst is de "softness", de beheersing van mijn ademhaling en de kunst van het meebewegen, zowel rond het paard als op het paard. Ademhaling gebruiken voor ontspanning en aanspanning. Zelfs letterlijk als hulp, soms hoorbaar voor je paard, soms alleen voelbaar. Het leren beheersen van je mindset (zie ook mijn blogpost over Mizu no Kokoro) en bewust gebruiken van je ademhaling maken een ongelooflijk verschil voor de omgang en het rijden met je paard.

De synergie tussen horsemanship en rijden

Uiteindelijk, als je taal, vertrouwen en leiderschap goed kunt opbouwen - en daar zijn echt heel praktische stappenplannen voor - dan kun je dat ook toepassen in de fysieke training en het rijden. Zodat je paard niet alleen in de hand een fijne partner wordt, maar ook onder het zadel.

Het maakt niet uit wie of wat of hoe hoog geklasseerd je bent. Voor iedereen en voor elk paard geldt dat natural horsemanship veel goeds oplevert, vaak ook juist op punten waar je het niet voor mogelijk had gehouden, waar je vast bent gelopen. De waarheid van Karen Rohlf's quote "Never underestimate the possibility for things to improve in ways you cannot yet imagine." ervaar ik keer op keer opnieuw. Niet voor niets ben ik er trots op dat zij mij heeft gevraagd een Licensed Dressage Naturally Instructor te worden.

En verder ... ik ben gewoon zo blij dat ik Ivo, die ik op 16 jarige leeftijd op ZZ niveau terugtrok uit de sport, daarna als gevolg van mijn reis door "horsemanshipland" totaal opnieuw heb leren kennen ... terwijl ik hem toen al 13 jaar had. Om over de verandering voor mijn andere paarden maar te zwijgen. De als onhandelbaar gekenmerkte Matador werd een indrukwekkende vriend en partner voor het leven. Inmiddels zijn Ivo en Matador opgevolgd door Skoki, Raskanio (Rio), Kubus en Bresila Jane en ook met hen heb ik vele malen meer plezier en mooiere resultaten dan in de tijd dat ik "gewoon" wedstrijden reed, ORUN instructeur werd en jureerde. Ik geloof dus ook niet meer zomaar in "Hij is nu eenmaal zo". Onderschat dus nooit de mogelijkheid van verbetering op een manier die je je nog niet kunt voorstellen! Relax, wordt nieuwsgierig, zoek naar nieuwe inspiratie en vertrouw je gevoel.

Eénmaal geproefd? Geen weg meer terug!

Kortom: de combinatie van horsemanship en sport vind ik mooi en ik geloof dat mijn paarden en studenten het wel met me eens zijn. Ik heb veel mensen ontmoet die over horsemanship sceptisch zijn vanaf de zijlijn. Ze denken dat het zweverig is maar het is juist het tegenovergestelde. Om iets nieuws te onderzoeken en te gaan uitproberen moet je hier en daar wel even over een drempel. Tijd investeren. Dingen loslaten om nieuwe dingen uit te proberen. Dat is spannend en maakt je kwetsbaar. Maar opvallend genoeg: ik heb nog nooit iemand ontmoet die terug wilde of kon toen hij eenmaal goed in de gaten kreeg wat het kan brengen!

Liefs, voor jou en je paard,

Liesbeth Jorna

PS
Op de website van Sport & Horsemanship United vindt je veel inspiratie!
Vraag bijvoorbeeld het gratis e-boek Dressuur Meets Welzijn aan, de gratis film Groundwork exercises for Riding with Lightness, de gratis Jump & Play Challenge, de videotraining Riding Balanced Corners of de Webinarserie Fair & Fun Trainen.