Schriktraining

Voorbereiding op het Onverwachte

Liesbeth Jorna is bedenker en trainer van Sport & Horsemanship United en al jaren een bekend gezicht op Equiday. Zij leert haar studenten hoe ze hun paar

d kunnen trainen op een paardvriendelijke manier, om samen plezier te beleven en optimaal te kunnen presteren. De organisatoren van Equiday hebben haar gevraagd naar methodes voor het trainen van een onverstoorbaar paard en naar praktische tips voor thuis. Dit artikel is de wat uitgebreidere versie van hetgeen in Equiday Magazine is verschenen.

“If we understand that horses cannot separate the way they feel from the way they act, then we can start to see that unwanted behavior is not bad behavior at all.” - Mark Rashid

FFFFF en je levensverzekering

Mark Rashid is één van mijn favoriete leraren. Hij heeft gelijk. Paarden zijn prooidieren. Snel reageren op wat er in hun omgeving gebeurt is van levensbelang. Als een paard schrikt, of angstig of onzeker is, is zijn eerste reactie wegrennen. Als dat niet kan zal hij vechten, bevriezen of zelfs opgeven, afhankelijk van zijn karakter. Vanuit de situatie van bevriezen en afwachten kan een paard soms ook onverwacht "ontploffen".

Flight - Fight - Freeze (& Fly) - Faint

Naarmate je paard sensibeler, sneller, sterker en atletischer is, wordt het belangrijker om te zorgen dat hij niet in FFFFF terecht komt. Noem het maar je levensverzekering! Het goed voorbereiden van je paard op een bestaan in onze drukke mensenwereld moet daarom eigenlijk nog vanzelfsprekender zijn dan het dragen van een cap. Wil je veilig en met plezier de dingen doen met je paard waar je van droomt? Bereid hem dan voor op het onverwachte!

Het doel: Een positieve respons aanleren

Veel mensen denken dat het voldoende is als je paard aan "dingen" went, doordat hij ze vaak genoeg ziet of meemaakt. Ik zet mijn paarden bewust in een wei dicht langs de weg als ik wil dat ze gewend raken aan passerende landbouwmachines. Ze raken gedesensibiliseerd voor die specifieke situatie. Dat is handig maar het helpt natuurlijk niet als je paard iets nieuws ziet, hoort, voelt of meemaakt. Veel beter is het als je paard heeft geleerd hoe hij zelf kan zorgen dat stress verdwijnt. Zodat een positieve respons (ontspanning en nieuwsgierigheid) de negatieve instinctieve reactie (FFFFF) vervangt. Door dat bewust te trainen wordt je paard steeds onverstoorbaarder en kun je in allerlei omstandigheden nog fijn samenwerken. Dit wordt met de obstakeltraining van Parelli beoogd en ook Tristan Tucker, die via zijn TRT methode momenteel wereldwijd dressuurruiters bereikt, benadrukt telkens weer het belang van een aangeleerde positieve respons.

Basis kennis: tekenen van ontspanning

Als ontspanning is wat je wilt aanleren moet je dit goed kunnen herkennen. Tekenen van ontspanning zijn bijvoorbeeld een diepe ademhaling, het hoofd laten zakken, likken, kauwen, zuchten, zachte spieren, ontspannen knipperen van de ogen en een rustige aandacht voor de omgeving. Leer goed te voelen en te observeren en zorg dat je spanning en ontspanning goed herkent. En belangrijk: ontspan zelf!

Basis vaardigheid: controle over de beweging vanaf de grond en vanuit het zadel.

Door middel van bijvoorbeeld de 7 games van Parelli kun je al een sterke basis leggen ... mits je goed oplet waar de benen precies gaan en hoe de balans is van je paard. Ik vind dat belangrijk want controle over de bewegingen is niet alleen een voorwaarde bij obstakeltraining maar ook gelijk een heel goede basis voor goed rijden. Door eerst alles vanuit grondwerk op te bouwen kun je mooi zien wat er precies gebeurt in je paard, zowel in zijn hoofd als in zijn lichaam. Je leert tegelijk zelf ook je lichaamstaal goed te beheersen en je bent relatief veilig op de grond.

 

Een paar checkpoints ...

  • Kun je je paard achterwaarts uit je bubble (persoonlijke ruimte) sturen en kan hij daar rustig blijven wachten?
  • Controle over de achterhand: Buigt hij makkelijk op suggestie van je touw of teugel en stapt hij mooi onderdoor als je hem vraagt de achterhand te draaien?
  • Controle over de voorhand: Kun je de voorhand opzij sturen als je midden voor zijn neus staat?
  • Verplaatst hij zijn gewicht hierbij goed naar achter (zie foto)?
  • Rolt je paard niet naar voren als je de achterhand of voorhand opzij wil laten wijken?
  • Heb je ook vanuit het zadel controle over de voorbenen en achterbenen afzonderlijk?
  • Vanuit het zadel is ook het aanleren een gecontroleerde one-rein stop van belang: kun je je paard met je buitenteugel naar buiten buigen en dan zijn achterhand laten draaien ... soepel en in balans .... tot hij stopt en volledig ontspant?

Deze dingen zijn stap voor stap aan te leren en van onschatbare waarde voor een fijne samenwerking

Voorbereiding op het Onverwachte 1
Verplaatst hij zijn gewicht naar achter bij het opzij stappen met de voorhand?

 

Gericht oefenen: verschillende situaties - verschillende aanpak

In grote lijnen kun je vier situaties onderscheiden: aanraking, stilstaande vreemde dingen, bewegende dingen en geluiden. Bij elk daarvan een paar aandachtspunten:

  • Aanraking: bijvoorbeeld met je handen, zweep, een dekens of vlag. Kun je je paard overal aanraken zonder stress? Zorg ervoor dat je de aanraking die hij nog spannend vindt op het juiste moment weghaalt: als hij stilstaat of zelfs ontspant. Zolang hij beweegt rustig meebewegen, ook als hij wat snel is.
  • Stilstaande obstakels: bijvoorbeeld een vlag, kliko of waterplas. Beloon nieuwsgierigheid en momenten van ontspanning. Duw nooit door terwijl hij net het voorwerp nadert of betast met neus of voeten. Als hij echt niet verder durft, wacht dan even zodat hij erover na kan denken. Loop eventueel weer even ervan weg om ontspanning terug te vinden en probeer opnieuw te naderen.
  • Bewegende dingen (zie fotoreeks): bijvoorbeeld een trekker of wandelaar met paraplu. Wist je dat alles wat nadert instinctief gevaar betekent? En dat alles wat weg beweegt juist nieuwsgierigheid opwekt? Laat je paard er dus eerst achteraan lopen, dan ernaast, dan er voor en dan er over of onder. Beloon elke poging tot ontspanning en nieuwsgierigheid met weghalen van het ding of het stoppen van de beweging. Nog een belangrijke tip voor je eigen veiligheid: loop zelf tussen het gevaar en je paard zodat je veilig bent als hij toch opzij springt.
  • Geluid: bijvoorbeeld "kabouters" achter de heg, geluidsboxen en applaus. Voor het oefenen kun je ook bijv. castagnettes of een flesje met stenen gebruiken. Begin zachtjes en stop het geluid zodra je paard stopt en/of ontspant, zodat hij als het ware zelf de "uit-knop" vindt. Overigens: een alternatief is een positieve associatie te creëren bij geluiden. Al rijdend kun je bijvoorbeeld de bakrand aantikken en dat verbinden met ontspannen en belonen (friendly game) zodat hij het geluid als iets positiefs gaat ervaren. Dat is een methode die ik zelf vaak met succes toepas.

 

Bewegende uitdagingen:

Telkens een stapje verder en alles in ontspanning: eerst achteraan lopen, dan ernaast, vervolgens er vooruit lopen.

Voorbereiding op het Onverwachte 2 - Sport & Horsemanship United

Voorbereiding op het Onverwachte 3 - Sport & Horsemanship United

Voorbereiding op het Onverwachte 4 - Sport & Horsemanship United

Het dragen van de tonnetjes is eigenlijk een combinatie van aanraking, beweging en geluid. Hiervoor is een combinatie van die drie strategieën gebruikt. Ontspannen en vrij kunnen bewegen is het eindplaatje.

 

Energie en aandacht in goede banen leiden, focus op wat je WEL wil

Het kan natuurlijk zijn dat je paard ondanks alle voorbereiding toch afgeleid of onzeker is. Laat je niet meevoeren in zijn afleiding maar houd je focus op wat je wél wil. Ik denk altijd "Ja, ik zie het ook, maar stay on the job!" Kalm en vastberaden, zonder te vechten. En als het dan niet zo mooi wordt als ik had gehoopt probeer ik er een positieve leerervaring van te maken. Ook in een wedstrijdsituatie! Je kan ook bewust even iets vragen wat hij echt goed kent. Iets wat zijn aandacht en energie in goede banen leidt of hem zekerheid geeft. Voorbeelden zijn schouderbinnenwaarts langs die spannende jurytafel of even energiek een cirkel rijden om de adrenaline af te laten vloeien. Touch it spelen bij een vreemd obstakel helpt ook. Het aangeleerde spel overschaduwt dan de angstreactie. Je maakt dan gebruik van zogenaamd onverenigbaar gedrag: het positieve aangeleerde gedrag maakt het ongewenste instinctieve gedrag onmogelijk.

Voorbereiding op het Onverwachte 5 - Sport & Horsemanship United

De "touch it" oefening, waarbij je je paard leert om een voorwerp op commando aan te raken met zijn neus is niet alleen leuk voor paarden om te leren en te doen, maar komt - eenmaal aangeleerd - enorm goed van pas als hij ergens bang voor is: de nieuwsgierigheid die bij het spelletje hoort verdringt de angst emotie.

 

En nu de praktijk ...

Natuurlijk lijkt dit op papier allemaal logisch en gemakkelijk. In de praktijk blijkt dat paarden en hun trainers op 100-en manieren verschillend zijn en vaak zit de doorbraak in de details. Veiligheid is belangrijk en goede begeleiding is dan ook aan te raden.

“Everything begins and ends with relaxation" Karen Rohlf


Nieuwe kennis en interessante links - anatomie, biomechanica en meer - 1 - Sport & Horsemanship United

Nieuwe kennis over horsemanship, bewegingsleer en anatomie met Sharon May Davis, ademhalen, schriktraining

Oké, ik ben een Learnholic. Leer mee en bekijk interessante links!

Het algemene kennisniveau in de paardenwereld neemt een enorme vlucht. Belangrijk dus voor trainers en paardeneigenaren om bij te blijven. Om je even een idee te geven in welke richtingen ik verder gestudeerd heb dit jaar even een kort overzichtje...

Lees verder en vindt leuke links naar meer info!

Dressage Naturally Coaches Conference in FloridaNieuwe kennis en interessante links - anatomie, biomechanica en meer - 1 - Sport & Horsemanship United

In maart waren we met alle DN Coaches bij Karen Rohlf in Florida en hebben zowel klassieke dressuur als coaching en businessideeën onder de loep genomen. Ook hebben we weer nieuwe oefeningen geleerd, zowel van elkaar als van Karen en Bruno Gonzales en Tina Veder. Eén van mijn favoriete oefeningen voor buigzaamheid en verzameling: rechte hoeken rijden. Hiernaast ook een tip over positionering van de schouders in relatie tot verzameling. Link: http://baroquegames.net/index.php/about/founders-bio

Check out Karen's online courses! Enorm uitgebreide cursus met heel veel kennis, voorbeelden en persoonlijke support. Aanrader!

Horsemanship clinic met Berni Zambail

In juli was ik met Skoki een paar dagen in de leer bij Berni Zambail, doorgewinterde horseman pur sang en 5 ster Parelli instructeur. Ik had Skoki meegenomen en Berni was de eerste instructeur ooit die echt begreep hoe Skoki in elkaar zat. Hij heeft me weer aan een extra diepere laag horsemanship geholpen. Skoki heeft veel tijd nodig om dingen in zijn hoofd te verwerken. Je kan je zo gemakkelijk vergissen in hem omdat zijn lijf zo enorm atletisch is, maar zo snel als zijn lijf is, zo langzaam is zijn hoofd. Wachten, wachten, herhalen, herhalen totdat hij ontspant. Voor inspiratie ga naar Youtube en zoek op Berni Zambail.

Nieuwe kennis en interessante links - anatomie, biomechanica en meer - 2 - Sport & Horsemanship United

Mental Connection clinic met Silke VallentinNieuwe kennis en interessante links - anatomie, biomechanica en meer - 3 - Sport & Horsemanship United

In augustus heb ik de reis met Skoki voortgezet bij Silke Vallentin. http://www.silkevallentin.de/en/. Ik was nieuwsgierig naar hoe zij vanuit de Parelli achtergrond invulling geeft aan een beter bewegingsmechanisme van het paard. Ook dat was leuk en leerzaam, al doorzag zij Skoki's karakter niet helemaal, en onderschatte ze zijn fysieke mogelijkheden. We hebben een paar leuke en nuttige grondwerkoefeningen erbij geleerd. Wat ik al wist maar hier ook weer heb ervaren is dat directe communicatie over "hoofd laag" er wel voor kan zorgen dat we onze "active stretch" en "sweet spot" juist kwijtraken. Goed om een duidelijk onderscheid hiertussen te maken dus: een echte stretch komt voort uit een combinatie van ontspanning+energie+balans en het verzoek om hoofd en hals te laten zakken zou liefst vooral ondersteunend moeten zijn vooral voor het vinden van ontspanning.

Dissectie paard en biomechanica - 7 dagen met Sharon May Davis en Raquel Butler

In september ben ik zeven dagen in de leer geweest bij Sharon May Davis en Raquel Butler, veterinair en therapeut uit Australië. Baanbrekend! http://www.equinestudies.nl

Eerst drie dagen dissectie van een paard, gevolgd door vier studiedagen over biomechanica van het paard, waarbij ik zelf Jane en Skoki meegenomen had. Die dissectie zouden eigenlijk alle trainers moeten doen! We hebben een heel paard spiertje voor botje voor peesje voor bandje voor bindweefselvlies uit elkaar gehaald en dan wordt enorm duidelijk hoe alles met alles verbonden is. Een paar voorbeelden:

  • Nieuwe kennis en interessante links - anatomie, biomechanica en meer - 4 - Sport & Horsemanship UnitedAls je een bit op de tong drukt kan het voorbeen minder vrij bewegen! Dat komt doordat de tong via het tongbeen, spieren in de hals en fascia verbonden is met het voorbeen. Reden te meer om zo zuinig mogelijk te zijn met teugeldruk als je een bit gebruikt.
  • Bovenaan het schouderblad zit een dikke kraakbeenrand, die bij 100% van de bereden paarden (van alle honderden dissecties die Sharon tot nu toe heeft gedaan) beschadigd is door het zadel.
  • Je zit als ruiter op een grote peesplaat die de spieren rond de schoft en schouder verbindt met de spieren van de achterhand. Duidelijk dus hoe belangrijk een vrije beweging van de rug is en hoe dat de losgelatenheid in de schouder en achterhand direct beïnvloedt.
  • Blessures leiden al binnen weken tot maanden tot compensatie op andere plaatsen in het lichaam, vaak aan het diagonale been. Dat is te zien aan asymmetrische ontwikkeling van spieren en zichtbare slijtage aan gewrichten. Dat hebben we ook echt bij de dissectie kunnen zien.
  • Nieuwe kennis en interessante links - anatomie, biomechanica en meer - 5 - Sport & Horsemanship UnitedDe groeischijven van de bovenste gewrichten en van de wervelkolom verdwijnen pas rond 6 a 7 jaar. Tot die tijd heb je bijzonder veel invloed op hoe hij zich voor de rest van zijn leven ontwikkelt. Je kan hem voorbereiden op een lang gezond leven of hem verprutsen voor het leven. Rechtrichten, in balans staan en bewegen, en voorkomen van overbelasting van het skelet en gewrichten zijn voor jonge paarden van het grootste belang. Als je daar geen rekening mee houdt onstaan gemakkelijk vervormde beenderen en gewrichten met scheefheid en beschadiging van botten en gewrichten tot gevolg, ook in de wervelkolom (van schedel tot staart!). Als je die groeischijven in realiteit ziet ga je echt zuinig zijn op je jonge paard! Hiernaast de groeischijven van de lendewervels. Zie ook mijn post over de halswervels bij rollkur op Facebook.
  • De onderste twee halswervels van het paard worden niet gesteund door sterke lamellen vanuit het ligament nuchae. Dit is een plek waar gemakkelijk blokkades ontstaan. Dit is ook een reden waarom in het rijden zoveel aandacht moet worden besteed aan de "schoftlift". Ook één keer per dag hooi geven uit een hooghangend hooinet versterkt o.a. de spieren die dit gedeelte van de wervelkolom dragen en leidt bovendien tot een meer symmetrisch paard. Ik zie zelf de bespiering van onze paarden al mooi veranderen. Zie dit artikel: https://www.horsesandpeople.com.au/article/the-mystery-the-missing-lamellae#.WrpRDYhuZD8

Tijdens de vier biomechanica dagen heb ik geleerd om nog veel gedetailleerder de stand en beweging van een paard te doorzien en wat voor gevolgen blessures of onbalans kunnen hebben in het hele lichaam. Dit is een artikel over één van de voorbeelden die voorbij kwam: http://thehorsesback.com/equine-arthritis/

Heel duidelijk werd ook hoe je aan de beweging van hoofd en hals in stap en draf veel af kunt lezen over de fysieke staat van je paard. Hier zal ik voortaan zowel in het rijden als bij het aan de hand tonen van een paard bijzonder goed op letten!

En omdat geen paard perfect is waren ook de ideeën voor gerichte stretches, oefeningen en training enorm waardevol. Stretches maken nu standaard deel uit van ons dagelijks werk met de paarden. Check out Gillian Higgins: http://www.horsesinsideout.com

En: ik weet nu echt zeker dat Dressage Naturally echt goed is voor je paard!

Verder was er nog

... een interessante studie avond bij Natascha Bos van de Blauwe hengst over voeding en lymfe drainage. http://www.blauwehengst.nl

... een cursus over ademhaling van Stig Severinsen https://www.breatheology.com .

.. en kijk ik ook nog even mee in de nieuwe online cursus van Tristan Tucker. http://www.trtmethod.com/?lang=nl

Zijn methode verschilt slechts in details met wat ik al doe maar het is zeker een handige en overzichtelijke cursus. Hij gaat niet heel diep in op de achterliggende theorie maar demonstreert vooral de praktijk. Ook hij kijkt goed naar de biomechanica en balans tijdens de grondoefeningen. Ik merk echter wel dat het voor veel mensen die geen horsemanship achtergrond hebben in de praktijk nog niet zo gemakkelijk is om dit zonder begeleiding te doen omdat beheersing van je lichaamstaal en emoties zo'n grote rol speelt. En daar kan ik je natuurlijk wel bij helpen :o)


Waarom doet ie dat? ... of waarom doet ie het niet? Op zoek naar de oorzaak van ongewenst gedrag: het "Rijtje van Zeven"

[Update juli 2020]

Deze blog verscheen oorspronkelijk in 2014 als "rijtje van vijf", maar inmiddels is het - al doende leert men! - een "rijtje van zeven" geworden. Vraag jij je wel eens af waarom je paard niet doet wat je graag zou willen? Dan geven deze 7 punten je vast een goed aanknopingspunt.

Het komt regelmatig voor dat mensen mij vragen wat ze aan ongewenst gedrag van hun paard kunnen doen. Of hoe het komt dat iets telkens maar niet lukt. Soms doen paarden iets wat de ruiter helemaal niet gevraagd heeft of wat zelfs gevaarlijk is. En soms doet het paard juist iets niet terwijl de ruiter wel iets vraagt.

Het is natuurlijk een "oplossing" om dan maar hulpteugels of andere attributen te gebruiken waardoor het ongewenste gedrag onmogelijk wordt gemaakt of het gewenste gedrag wordt afgedwongen. Dat lijkt een "quick fix" maar eigenlijk is dat symptoombestrijding, want de oorzaak wordt dan niet weggenomen.

Liever ga je op zoek naar de oorzaak want als je die weet heb je de sleutel tot een permanente oplossing. Die oorzaak is niet altijd even duidelijk. Als je de lichaamstaal van je paard niet goed verstaat kom je al gauw in de verleiding om aannames te maken of blind adviezen van anderen te volgen. Elk paard en elk moment is anders en het is daarnaast altijd goed om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van wat er precies aan de hand is. Daarbij helpt dit "RIJTJE VAN ZEVEN"...

"If we understand that horses cannot separate the way they feel from the way they act, then we can start to see that unwanted behaviour is not bad behaviour at all."

Mark Rashid

Is het pijn, angst, onbegrip, disrespect, verveling, ongewenst aangeleerd gedrag of jouw state of mind?

Er kunnen zeven dingen aan de hand zijn als je paard "rood licht" geeft:

    1. Pijn: hij wordt gehinderd door pijn of fysiek ongemak. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Fysieke blokkades, spierpijn, niet goed passend harnachement, tegengestelde hulpen, te zware ruiter, insecten, gebrek aan coördinatie etc.
    2. Angst: hij vertrouwt zichzelf, de ruiter, de omgeving of de situatie niet, of is bang dat iets pijn gaat doen. Een punt dus van (zelf)vertrouwen.
    3. Onbegrip: hij begrijpt niet wat je bedoelt. Hij doet wat hij denkt dat je bedoelt of doet een nog onvolmaakte poging om het goede antwoord te vinden. Sommige paarden maken er echt een chaos van: ze willen het zo graag goed doen! Ze bieden je van alles aan in de hoop dat dat het goede is, en raken helemaal in de war als ze het niet kunnen vinden. Anderen bevriezen en durven niets meer. Vergeet nooit dat je paard in beginsel GEEN IDEE heeft van wat jij bedenkt of verwacht! Een punt van communicatie.
    4. Disrespect: Je paard heeft 'andere plannen' dan jij, wil niet bij je zijn of komt juist te dichtbij, laat zich afleiden of biedt regelrecht weerstand. Een punt van leiderschap. Let wel: dat is iets anders dan "de baas" zijn!
    5. Verveling: de interesse van het paard verdwijnt door te veel herhaling, te weinig variatie of progressie. Vooral een punt bij extraverte paarden.
    6. Ongewenst aangeleerd gedrag: Misschien wel de MEEST VOORKOMENDE REDEN VAN PROBLEMEN: onbedoeld en onbewust aangeleerd gedrag. Je paard leert elk moment, ook als je even niet oplet. Een punt van kennis en inzicht voor elke paardeneigenaar!
    7. Jouw eigen State of Mind: Last but not least: wat is jouw invloed? Die is vaak groter dan je denkt. Een punt van authenticiteit en persoonlijke ontwikkeling.

Je moet je bedenken dat je paard in principe instinctief handelt, gemotiveerd door zijn behoefte aan veiligheid, ontspanning, spelen of eten. JE PAARD HEEFT IN BEGINSEL GEEN IDEE VAN JOUW PLAN, WENS, WAARDEN OF NORMEN! Beschouw het dus niet als ondeugd of ongehoorzaamheid als hij iets "fout" doet maar probeer je in de gevoelswereld van het paard te verplaatsen en check dit lijstje eerst aandachtig. Vraag je af wat hij je zegt:

"ik kan het niet"

"ik durf het niet"

"ik begrijp het niet"

"ik heb andere plannen"

"ik vind het saai"

"ik heb dit zo geleerd"

"ik hoop dat jij verandert"

Fysieke oorzaken altijd eerst uitsluiten

Het eerste punt is altijd als eerste aan de beurt. Als je oorzaken van pijn of fysiek ongemak niet uitsluit en behandelt blijven daardoor ontstane problemen natuurlijk altijd terugkomen. Een dierenarts, chiropractor, fysiotherapeut, osteopaat of andere deskundige kan je daarbij helpen. Wil je weten of je zadel of hoofdstel problemen veroorzaakt? Rijd dan eens met een barebackpad of ander hoofdstel (bijvoorbeeld bitloos).

Hoe herken je deze oorzaken?

Om er achter te komen wat mogelijke oorzaken zijn is het van belang om gedragspatronen en bewegingpatronen goed te observeren. Observeer vooral wat er precies gebeurt voorafgaand aan het moment dat er echt problemen ontstaan. En wat gebeurt er dáár weer voor? Neem echt de tijd en concentreer je hierop, elke keer weer, zodat je eventuele patronen en signalen gaat herkennen. Het kunnen grote dingen zijn zoals de lijn strak trekken, scheef gaan lopen, staart scheef houden, hoofd schudden etc. Het kunnen ook veel subtielere dingen zijn zoals iets vertragen of versnellen, een starende blik, een oor wegdraaien, neusgaten optrekken, strakke mond, toegknepen staart, verkorten van passen, blokkerende ademhaling etc. Hieronder staat nog een overzichtje van vaak voorkomende signalen bij angst en onzekerheid. In het geval van disrespect of verveling zie je deze tekenen meestal juist niet.

Waarom doet ie dat of waarom niet - rijtje van vijf

Op zoek naar oplossingen

Als je een idee hebt kunnen krijgen van de oorzaken heb je ook de sleutel naar mogelijke oplossingen. Het zijn altijd oplossingen op maat. Mocht je nog steeds geen idee hebben dan is het goed om een expert mee te laten kijken. Liefst eentje met een holistische blik: mentaal, emotioneel en fysiek.

In het algemeen kun je ervan uitgaan dat je paard geen weet heeft van het nut van wat jij met hem wil doen, dus het is belangrijk om te zorgen dat hij zich prettig en gewaardeerd voelt, ondanks de inspanning die je vraagt.

Gaat het om angst, gebrek aan (zelf)vertrouwen? Leer dan de basisprincipes van schriktraining en leer hoe je zelf je paard kunt laten ontspannen. Besef ook dat leiderschap een rol speelt. Je eigen angst of spanning kun je niet verbergen voor je paard. Vraag eventueel begeleiding voor verkleinen van je onzekerheid en het vergroten van je leiderschap.

Gaat het om onbegrip? Dan is de communicatie blijkbaar niet duidelijk. Het helpt dan om datgene wat je het paard wilt leren in kleine stukjes uiteen te halen en stap voor stap je paard te leren wat bepaalde hulpen betekenen. Vaak helpt het om hulpen of bewegingen eerst aan te leren vanaf de grond voordat je het vanuit het zadel vraagt. Altijd met een zo zacht mogelijke hulp beginnen maar ook doorgaan tot het echt duidelijk is. En vooral altijd precies op het goede moment (=bij het gewenste gedrag) belonen en stoppen!

Is het disrespect? Dan komt het op jouw rol als overtuigende en betrouwbare leider aan. Je moet uitzoeken wat de dingen zijn die de aandacht van je paard kunnen vasthouden en wat voor hem een echte beloning is. Maar je moet ook scherp, snel en soms onverbiddelijk zijn. Op een akkoordje gooien kan soms wel maar in de meeste gevallen moet je zeer consequent - en dus voorspelbaar - zijn.

Heb je paard dat gauw verveeld is? Eigenlijk zijn dit vaak erg leuke paarden, extravert, nieuwsgierig en met gevoel voor humor. Een spelletje tussen de training door, een sprongetje, spelen met een bal, maakt dat hij daarna wel weer even serieus mee wil doen. Ook afwisseling in het werk helpt. Rijd regelmatig buiten, longeer weinig, straf hem niet met stapmolens en zorg dat hij maatjes heeft en ruimte om te bewegen. Oefeningen tot vervelens toe herhalen is geen goed plan. Je moet een beetje creatief zijn en telkens nieuwe dingen doen of nieuwe vormen kiezen.

Merk je dat je paard dingen doet die jij echt vervelend vindt? Dan heb je wellicht te maken met gedrag dat jij zelf of iemand anders hem zonder het zo te bedoelen heeft aangeleerd. Veel mensen geven hulpen op een manier die er juist toe leidt dat paarden de hulp gaan negeren of verkeerd gaan uitleggen. De hulpen zijn aanhoudend en/of de timing van de beloning is precies verkeerd getimed of wordt niet als beloning ervaren. Ook wordt de boodschap die je paard je via lichaamstaal duidelijk probeert te maken vaak niet opgemerkt, in de wind geslagen of verkeerd geïnterpreteerd. Het goede nieuws is dat dit gedrag veelal ook weer te veranderen is. Hulp is hier vaak wel even voor nodig, want hier moet je heel precies voor zijn.

Je eigen state of mind is een punt apart. Paarden kunnen heel verschillend reageren op verschillende mensen. Ben je te druk, te snel, te flauw, te kribbig, onduidelijk, te luid of niet luid genoeg, onzeker of juist onverstoorbaar kalm, vriendelijk en helder? Klopt wat je aan de buitenkant doet met hoe je van binnen voelt (wat een paard voelt dat feilloos aan)? De meest belangrijke vaardigheid is dat je bewust kan schakelen in je gedrag zodat je kan zijn wie je paard op dat moment nodig heeft.

Tijd nemen levert tijd op!

Vaak nemen mensen niet de tijd om iets écht goed te doen terwijl ze wel tijd lijken te hebben om iets wat niet succesvol is telkens te herhalen ... en daar ook telkens weer van te balen!
Als je altijd doet wat je altijd deed, krijg wat je altijd kreeg en blijft je paard zoals hij altijd bleef.

Neem de tijd die nodig is om de oorzaken echt te onderzoeken en problemen vanaf de basis te verhelpen. De tijd die je daarin steekt verdien je later driedubbel terug. En wat is er nou mooier dan te zorgen dat je perfect samen kunt werken met je paard?

Happy Trails!

Liesbeth Jorna
Sport & Horsemanship United

P.S. Het delen van artikel wordt erg op prijs gesteld, maar doe mij een plezier: vermeld erbij waar het vandaan komt: www.sporthorsemanshipunited.nl