Core stability

Hypermobiele paarden Deel 3: Duurzaam en gezond trainen van je hypermobiele paard

Karen Rohlf legt Liesbeth het verschil uit tussen teveel meebewegen met je paard en gecentreerd en gefocust zijn, en wat dat met Cocoa doet :o)

 

(Dit is deel 3 van de 3-delige serie over Hypermobiele paarden. Lees ook deel 1 en deel 2 voor nog veel meer inzichten en tips)

In de voorgaande delen van deze serie heb je kunnen lezen over mijn ervaringen en training met Kubus, mijn lieve, vrolijke en overmatig lenige vos (deel 1) en over anatomische en biomechanische inzichten (deel 2). In dit laatste deel vind je nog meer tips en inzichten over het opleiden en trainen van hypermobiele paarden en geeft bovendien mijn eigen mentor Karen Rohlf nog aan aantal tips.

Even vooraf: zorg er altijd voor dat je paard zo goed mogelijk pijnvrij is en laat je paard eventueel eerst door een gespecialiseerd dierenarts en/of bewegingstherapeut/osteopaat/chircopractor/fysiotherapeut nakijken en behandelen. Zo weet je wat je aandachtspunten moeten zijn in de training.

 

Algemene trainingstips en dagelijks management

bijdrage van Margreet van den Berg van Sportpaarden Massage Intens

Margreet van den Berg komt als masseur steeds vaker hypermobiliteit tegen en heeft bovendien zelf een Friese merrie die hypermobiel is. Zij is dus zowel masseur en ervaringsdeskundige en wil de onderstaande tips graag delen:

Core stabiliteit en nog eens core stabiliteit!
De training voor een hypermobiel paard bestaat 90% uit de basis: werken aan verticale balans en core stabiliteit. Zorg dus eerst dat je paard zijn romp recht tussen schouderbladen kan houden. Zorg dat de hals recht tussen de voorbenen is en voorkom teveel stelling - dan nog liever helemaal recht! Hierdoor wordt het gewicht over de beide voorbenen goed verdeeld. 

Train met de hals op lengte en neusje eruit. Door de lengte in de hals kan het voorbeen naar voren, krijgt achterbeen de ruimte eronder te slingeren en kan je paard zijn buikspieren aanspannen, rug bollen en schoft liften. En als hij actief genoeg is …. trek je door deze lengte van oor tot staart ook als het ware alle bochten uit je paard. Je paard gaat dan vanzelf voorwaarts neerwaarts zonder op de voorhand te vallen.

Als de core stabiliteit redelijk is bevestigd, dan pas oefenen met zijwaarts. Doe je dit te snel, dan zullen deze paarden zich snel verbuigen als gevolg van hun souplesse. Doordat hypermobiele paarden makkelijk kunnen compenseren en verbuigen, is er snel sprake van spierblokkades. Opgehoopte spierspanning door hypermobiliteit kan onregelmatigheid, blessures en zelfs op ataxie lijkende symptomen veroorzaken. Wees hier heel alert op. Je soepele paard kan opeens heel stijf aanvoelen. Regelmatig laten masseren helpt heel veel. 

Goede opbouw van trainingssessies
Geef je paard daarom ook meer tijd om los te werken in je training. Train in een ontspannen tempo, niet overtempo want dan verzuren de spieren snel. Liever langzaam opstarten dan hardlopen en “doodlopen”. Door moeheid verliest je paard snel zijn balans en coördinatie dus het is van belang om te stoppen of een pauze in te lassen vóórdat je paard moe wordt. Hypermobiele paarden kunnen onzeker en gespannen zijn, als gevolg van hun instabiliteit en overbelaste spieren. No stress! Voorkom spanning. Hou je training dus simpel en vooral leuk. Geef aan het einde van je rit door middel van een goede cooling down de spieren de gelegenheid om afvalstoffen en melkzuur af te voeren en weer tot rust te komen.

Geen bijzet!
Longeren? Doe dat zonder bijzet want door de bijzet gaat je slangenpaard juist compenseren in plaats van de juiste balans te vinden. Richt de hals steeds recht voor de schouders. Gaandeweg wordt dat steeds makkelijker en loopt je paard op eigen benen in verticale balans.

Door naast mijn paard te lopen en hem dan mijn hand te laten volgen naar voren, leer ik mijn paard de hals te verlengen en met neusje eruit de hals recht tussen schouders te dragen. Valt mijn paard over schouder naar buiten? Dan vraag ik haar met mijn hand om de de hals recht voor het lichaam te plaatsen. Ook aan de hand voorkom ik het vragen van teveel stelling want zodra ze in balans is plaatst ze de achterbenen vanzelf beter onder haar lichaam.

Het nut van zonder zadel rijden
Zonder zadel kun je heel goed voelen waar je paard scheef gaat en zak je niet mee met je zadel. Je moet zelf midden op de rug blijven en kan onbalans van je paard niet compenseren door op je linker of rechterbeugel te steunen. Je kunt beter de balans van je paard voelen en zal je paard ook vanzelf minder snel uit balans laten raken. Dit vraagt wel een onafhankelijke en lichte zit. Oefen veel in stap!

Spelen en rennen in de wei
Word je paard veel opgejaagd? Probeer de situatie zo te regelen dat dat wordt voorkomen.
Een aanvulling van mijn kant (Liesbeth): Speelt hij veel en wild? Let dan op dat het niet de spuigaten uit loopt en dat het risico op uitglijders wordt ingeperkt. Bij gladde bodems is het bijvoorbeeld handig als de hoeven scherpe randen hebben.

Supplementen
Doordat spieren meer aangesproken worden zijn supplementen zoals vitamine E en magnesium soms behulpzaam. Silicium versterkt collageen. Vermijd voer met teveel suikers.
Aanvulling van Liesbeth: Let op! Goed voerbeleid kan goede training niet vervangen!

 

Dressage Naturally: Een trainingswijze waarin alles samen komt! 

bijdrage van Karen Rohlf van Dressage Naturally - From Partnership to Piaffe (www.dressagenaturally.net)

Last but zeker not least: Natuurlijk heb ik ook mijn mentor Karen Rohlf om haar ervaringen gevraagd en toen ik haar beschrijving van een hypermobiel paard las moest ik direct lachen: dit is zooooooooo Kubus!

Karen bekijkt - net als ik - het leven met en trainen van paarden en hun ruiters vanuit een positief en holistisch perspectief. Dus niet alleen vanuit fysiek oogpunt maar ook vanuit wat er in het hoofd van paarden omgaat en hoe dat werkt in de communicatie tussen paard en mens. 

Dit is wat zij schrijft:

Ik ben zo blij dat dit onderwerp eens in de schijnwerpers staat! Hypermobiele paarden kunnen waanzinnig fijn zijn om te rijden maar ze kunnen een echte uitdaging zijn om te trainen. Wat Liesbeth schrijft in deel 1 van deze blogserie slaat de spijker op zijn kop en ik deel graag mijn gedachten over het trainen van zulke paarden.

“Wriggling out of things”
Hypermobiele paarden, en dan vooral degenen met een uitbundige expressieve persoonlijkheid, kunnen meesters zijn in het “wriggling out of things”. Je moet je heel bewust zijn van compensatie en van vermijdingsgedrag.  Zulke paarden kunnen soms heel handig zijn in het omzeilen van de essentie van een gymnastische oefening terwijl het tegelijk toch heel goed voelt voor de ruiter! (Oh dear!! Dit is zoooooo Kubus!!) 

Precisie en een een opmerkzame begeleiding of video opnamens kunnen enorm behulpzaam zijn om de training (letterlijk!) op het goede pad te houden. 

Betrek eerst zijn brein …
Het is heel belangrijk om tijdens de training te zorgen dat zo’n paard echt met zijn aandacht bij de ruiter blijft en dat hij echt mentaal en emotioneel met de ruiter verbonden blijft. Zorg er dus voor dat hij goed weet wat van hem verwacht wordt. Geef hem ook de gelegenheid om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Vooral over het behouden van richting, de “line of direction”, want als je zijn brein op het goede spoor hebt dan krijgt hij zijn voeten ook op het goede spoor. Als hij loopt én denkt in dezelfde richting - rechtuit in hoofd én lijf - dan is het makkelijker voor de ruiter om eventuele fysieke onbalans of scheefheden aan te passen. Veel scheefheden worden veroorzaakt of erger gemaakt doordat paarden niet duidelijk weten wat er gevraagd wordt of doordat ze niet echt betrokken worden bij het spel en daardoor ongemotiveerd zijn. Als je dat hiaat in de samenwerking eerst verbetert dan wordt het rechtrichten en in balans brengen van zijn “wiggly body” veel makkelijker.

Natuurlijk is er een stadium tijdens het proces waarin hij zijn verantwoordelijkheid leert om de “line of direction” te behouden, waarin hij “all over the place” is. Werk rustig door die chaos heen en neem de tijd om je paard echt te leren om jouw focus te volgen. Het is uiteindelijk vele malen beter als hij zelf je focus gaat volgen dan dat je voortdurend veel hulpen moet gebruiken om hem “bij elkaar”, “op koers” of “in balans” te houden. Het is niet alleen onmogelijk om je hypermobiele paard recht te houden, het maakt juist de scheefheid en kans op compensatie patronen groter!

… dan efficiënt zijn met rechtrichten …
Als je er klaar voor bent om het het lichaam van je paard specifieker te gaan rechtrichten, dan moet je daar zelf eerst een helder beeld van hebben. In het programma van Dressage Naturally leg ik helder uit hoe je kan experimenteren met verschillende combinaties van ontspanning, energie en balans om een “Sweet Spot” te vinden. Dat is de plek waar het precies goed voelt. De plek waar je niets hoeft te veranderen, geen voortdurende hulpen hoeft te geven of een houding hoeft “vast te houden”. Daar kan je genieten en “actief neutraal” zijn (actief, omdat je wel mee moet bewegen met je paard, en neutraal, omdat je dan geen hulpen geeft of je paard hoeft te begrenzen).

Ik leer ruiters om te spelen met verschillende niveaus van ontspanning, energie en balans, om zo voor elk afzonderlijke paard de beste combinatie te vinden. Met hypermobiele paarden zou ik ervoor zorgen om zo efficiënt mogelijk te zijn in het vinden van de Sweet Spot en daar ook steeds zo dicht mogelijk bij in de buurt blijven. Dus minder tijd experimenteren en meer tijd precies in balans. 

Je moet dus heel precies zijn in het beeld en gevoel dat je zoekt én je moet handig zijn in het vinden van de Sweet Spot. Want als je die plek vindt waar hij in balans is en waar jij actief neutraal kan zijn, dan kan je paard zelfstandig zo doorlopen en hoef je niet iets “vast te houden” of voortdurend in te grijpen. Dit is dus een echte uitdaging voor jou als ruiter!

… en dan hem sterker maken en het leuk houden!
Als jij en je hypermobiele paard die Sweet Spot vinden (mentaal, emotioneel en fysiek) dan moet je de tijd nemen om de spieren te ontwikkelen die bij die balans en core-stability horen. Daarnaast kan cavalettiwerk en buitenrijden helpen als je het werk voor een extravert en expressief paard interessant wil houden. Als paarden een echt doel hebben - in tegenstelling tot herhalende rijbaan rijden - helpt dat ze ook om zichzelf meer recht te trekken.

Dit is allemaal een echte uitdaging maar het is het waard om hierin te investeren. Je behoudt hiermee je atletische paard op lange termijn gezond!

 

Tot slot
Zoals jullie weten ben ik (Liesbeth) zelf Licensed Dressage Naturally Instructor en ik kan je uit eerste hand verzekeren dat de werkwijze die Karen hierboven in het kort beschreef met Kubus echt goed werkt.

En, voor ons allebei heel belangrijk: het is een leuke en positieve manier van trainen!

Kijk op www.sporthorsemanshipunited.nl onder het kopje Dressage Naturally om meer te weten te komen over de online cursus "Finding the Sweet Spot of Healthy Biomechanics" of over het lidmaatschap van de Dressage Naturally Monthly Support groep.

Delen? Doen! Dankjewel!

Ik ben iedereen die een bijdrage heeft geleverd ontzettend dankbaar! Ik heb er zelf veel van geleerd en met mij vele anderen! Samen kunnen we veel van onze paarden sterker, gezonder en blijer maken en dat is waar het uiteindelijk om gaat!

Wil je deze serie delen? Zeker doen!
Hier zijn de links van alle drie delen:
Deel 1: Ik heb een “hypermobiel” paard. Wat nu?
Deel 2: Anatomie en biomechanica van hypermobiele paarden
Deel 3: Duurzaam en gezond trainen van je hypermobiele paard

Vermeld a.u.b. deze bron erbij: Liesbeth Jorna - Sport & Horsemanship United - www.sporthorsemanshipunited.nl


Hypermobiele paarden Deel 2: Anatomie en biomechanica van hypermobiele paarden

Liz VanRoss, Liesbeth en Belem

(Dit is deel 2 van de 3-delige serie over Hypermobiele paarden. Lees ook deel 1 en deel 3 voor nog veel meer inzichten en tips)

In het eerste deel van dit drieluik over hypermobiliteit heb ik je verteld over hoe ik omga met de hypermobiliteit van mijn paard Kubus. Over oefeningen die helpen en over dingen die we beter kunnen vermijden. Omdat er veel reacties kwamen van ruiters die hun paard hierin herkenden heb ik gemeend dat het behulpzaam zou zijn om nog meer kennis en tips te verzamelen. In dit tweede deel komen twee experts in anatomie en biomechanica aan het woord.

Duik je mee de diepte in over wat er gebeurt in het lichaam van hypermobiele paarden?

 

Hypermobiliteit, blessurerisico’s en de rol van fascia

Correcte training is noodzakelijk om de blessurerisico’s van hypermobiele paarden te beperken. Geen stress en een goede lichaamshouding zijn een belangrijk uitgangspunt. Vooral verticale balans, voldoende bewegingsvrijheid in de bovenlijn en hals én een ruiter die goed in balans zit zijn voorwaarden voor succes. 

Het vervelende is dat het ontstaan van blessures vaak een sluipend proces is dat pas echt opgemerkt wordt als het paard pijn, kreupelheid, verzet, onwil, gebrek aan motivatie of vervelend gedrag begint te vertonen.

Dat zit zo: Bij beweging van het paard worden de fascia geprikkeld om zich aan te gaan passen aan de belasting. Niet alleen de pezen en ligamenten maar ook de fascia in en om de spieren en verder in het hele lichaam, van top tot teen. Als een paard dus al lange tijd in een verkeerde houding beweegt zullen zijn fascia - en zelfs zijn hele basishouding - zich daarop hebben aangepast. Dan is meestal hulp van een therapeut nodig om het paard in staat te stellen een nieuwe manier van bewegen te gaan ontwikkelen. Als de training daarna niet aangepast wordt zullen de problemen echter ook weer terugkeren. Als dweilen met de kraan open zeg maar. 

Ik heb een aantal experts die veel weten van het lichaam van het paard naar hun mening en ervaringen gevraagd en die wil ik graag hier met jullie delen.

 

Grote paarden - lange hefbomen - grote belasting - passende training

Bijdrage van Elizabeth VanRoss van Normandy Equine, ervaren revalidatietrainer, bewegingstherapeut en certified Masterson Practitioner

Elizabeth VanRoss (zie foto bovenaan) noemt een paard hypermobiel als hij zijn in zijn lichaam en gewrichten meer bewegingsruimte heeft dan normaal. Zij ziet verschillende oorzaken hiervoor: genetische aanleg, erfelijkheid, blessures, collageentekort, slappe spieren, etcetera...

Grote paarden - lange hefbomen - grote belasting
De meest voorkomende oorzaak die ik tegenkom als bewegingstherapeut voor paarden, is maat. Ik heb veel heel grote paarden gezien, vooral die groter dan 1.70m, die last hebben van nadelen van hypermobiliteit. De maat van het paard wordt vaak verward met kracht en stabiliteit. Het is waar dat grote paarden sterk zijn, maar zelfs de kleinste Shetlander kunnen qua kracht verassend sterk zijn. De waarheid is dat in de voorbereiding van paarden voor de sportprestaties die we van ze vragen geldt: hoe groter het paard, hoe meer aandacht en tijd we moeten besteden aan hun fysieke ontwikkeling.

Als het paard sterk is en daarnaast hypermobiel, dan kan hij vaak de indrukwekkende beweging laten zien die we graag uitbuiten in de sport. We zien dit vaak gebeuren in de dresuurwereld: jonge paarden die gepushed worden om indruk te maken met hun enorme bewegingen voordat de spierkracht en stabiliteit van het skelet voldoende is ontwikkeld. Deze paarden hebben moeite om hun lichaam te stabiliseren en de spanning die dit zowel mentaal als fysiek oplevert leidt tot tot het vastlopen in het systeem. Paarden die normaal gesproken op hun best en sterkst zouden moeten zijn op de leeftijd van 15 jaar worden zo op jonge leeftijd al kapot gemaakt.

Grote paarden hebben lange hefbomen. Het skelet is groot en de afzonderlijke beenderen zijn langer dan in kleinere paarden. De benodigde spieren zijn dan ook groter en het kost meer tijd om die voldoende op te bouwen. Als er geen rekening wordt gehouden met de tijd die nodig is om voldoende sterke bespiering te ontwikkelen om die hefboomkrachten aan te kunnen dan is het pad naar blessures onvermijdelijk.

De belangrijke rol van cybernetische spieren
Het is traditie in de paardenwereld om paard veel en hard te laten werken. "Voorwaarts, voorwaarts, meer been, meer been!" is een veel gehoord advies van instructeurs. Er is weinig aandacht voor hoe de ontvanger van deze mensenwensen - het paard - de mentale en fysieke druk moet verwerken van deze trends in de paardenwereld. De waarheid is dat voorwaarts werken een verandering veroorzaakt in de bespiering van het paard, maar hij zal niet de kracht en flexibiliteit van zijn cybernetische spieren ontwikkelen. Dat zijn de spieren die intensief bezenuwd zijn en die de houding van het paard bepalen en stabiliseren. Als ruiters op de hoogte zouden zijn van het belang van de cybernetische spieren zouden zij juist deze kunnen ontwikkelen. Daardoor wordt de verfijnde motorische coördinatie mogelijk die nodig is voor de zwaardere dressuuroefeningen en voor de complexe proprioceptische vereisten voor springen (proprioceptie is het vermogen van een dier om de positie en houding van het eigen lichaam en lichaamsdelen waar te nemen).

De cybernetische spieren liggen het dichts bij het skelet en om ze te ontwikkelen zijn kalme bewuste bewegingen nodig van zowel paard als ruiter. Door de paarden spectaculair en voorwaarts te overhaasten krijgen ze niet de gelegenheid om balans te vinden. Ze overlopen zichzelf en in een poging om zichzelf overeind te houden ontstaan compensatie en spanning in het lichaam. Doordat het paard zo'n moeite moet doen om zichzelf in balans te houden kan hij zijn cybernetische spieren niet goed gebruiken en is hij aangewezen op het aanspannen van zijn grote bewegingspieren. Zijn bewegingen zullen stijf en strak worden, of - wat je veel bij hypermobiele paarden ziet - juist slap en wiebelig. Dat beeld wordt naarmate langer op deze manier gereden wordt steeds erger.

Traditionele training vs. wat een hypermobiel paard nodig heeft
Het ontwikkelen van bespiering voor athletische prestaties is een kunst! Het ontwikkelen van de geest van het paard zodat hij weet hoe hij zijn spieren moet gebruiken is een kunst!

Mensen zoals wij - die bezig zijn met de training van athletische paarden - moeten leren hoe je je paard leert om zijn lichaam zo te gebruiken dat ze ook kunnen wat wij van ze vragen. We moeten hun lichaamsbewustzijn, coördinatie en balans ontwikkelen en vervolgens hun kracht en uithoudingsvermogen. Dat geldt zowel voor recreatieve buitenritten zijn of sport op het hoogste niveau.

Of je paard hypermobiel is of juist het tegenovergestelde, het is vooral belangrijk dat we begrijpen dat de tradities in paardentraining niet altijd bedacht zijn vanuit de gedachte wat goed is voor het paard maar vooral vanuit datgene wat het makkelijk maakt voor de ruiter. Wetenschap is bezig onze werkwijze in het voordeel van de paarden te veranderen. Tegelijk vergroot dat de veiligheid voor de ruiters.

Mijn beste advies voor IEDEREEN in de paardenwereld is je bij alle trainingsmethoden altijd af te vragen WAAROM? Blijf dat vooral altijd vragen: WAAROM?

 

Anatomische verschijnselen en schade aan weefsels

bijdrage van Zefanja Vermeulen van Equine Studies, deskundige op het gebied van dissecties en bouw van skeletten (www.equinestudies.nl)

Zefanja Vermeulen heeft veel bekendheid gekregen door de bijzondere inzichten die zij deelt uit de vele dissecties die zij (samen met Sharon May Davis) doet. Ook zij krijgt hierbij te maken met hypermobiliteit en ze zegt er dit over: 

 

Als ik kijk naar de definitie van Hypermobiliteit dan betekent dat te veel beweeglijkheid.
Als een paard hypermobiel is zijn banden en pezen te soepel. Gewrichten krijgen daardoor niet genoeg steun en worden te beweeglijk. Als je let op de  bewegingsruimte van de gewrichten dan zie je vaak een losse ongecontroleerde beweging. De gewrichten buigen ver door en/of overstrekken. Het beste is het te zien aan de schouder, elleboog en voorknieën en ook de knieën achter en de hakken.

Als ik tijdens de dissectie paarden zie met Hypermobiliteit dan is er veel kleurverschil in pezen en banden. Met name in de benen.
Normaal zijn deze wit van kleur maar bij materiaal wat niet gezond is wordt het meestal wat bruinig van kleur (zie pijlen op de foto hieronder). Die bruine kleur duidt erop dat de pees onder enorme druk heeft gestaan. Als ze gescheurd zijn dan komt er ook vetweefsel in de door de schade ontstane ruimte en dan is de kwaliteit erg verminderd.

 

Bijkomend effect als banden en pezen niet meer optimaal functioneren, is de grote kans op gewrichtsschade. Op het moment dat banden te los zijn is er kans op osteoartrose en schade aan het kraakbeen door wrijving van de gewrichten op elkaar.

Training
Als je hypermobiliteit vermoedt dan moet je de training aanpassen. Er zijn in deel 1 van deze blogserie al veel do’s en don’ts genoemd en wat Zefanja betreft is vooral het werken op cirkel een “no go”.

 

 

Ik hoop dat je inmiddels al veel meer inzicht hebt gekregen in hoe we goed om kunnen gaan met onze superlenige paarden. In deel 3 van deze serie gaan we verder in op hoe je je hypermobiele paard op een gezonde en duurzame manier kan trainen. Stay tuned!

Delen? Doen! Dankjewel!

Ik ben iedereen die een bijdrage heeft geleverd ontzettend dankbaar! Ik heb er zelf veel van geleerd en met mij vele anderen! Samen kunnen we veel van onze paarden sterker, gezonder en blijer maken en dat is waar het uiteindelijk om gaat! 

Wil je deze serie delen? Zeker doen!
Hier zijn de links van alle drie delen:
Deel 1: Ik heb een “hypermobiel” paard. Wat nu?
Deel 2: Anatomie en biomechanica van hypermobiele paarden
Deel 3: Duurzaam en gezond trainen van je hypermobiele paard

Vermeld a.u.b. deze bron erbij: Liesbeth Jorna - Sport & Horsemanship United - www.sporthorsemanshipunited.nl

Vraag het gratis Ebook "Dressuur Meets Welzijn" aan! 

Wil je meer weten over mijn visie op opleiden en trainen van paarden? In het Ebook "Dressuur Meets Welzijn" neem ik je mee door een aantal belangrijke elementen van gezonde en effectieve training. 

KLIK HIER OM HET EBOOK NU AAN TE VRAGEN!

 


Hypermobiele paarden Deel 1: Ik heb een “hypermobiel” paard. Wat nu?

 

(Dit is deel 1 van de 3-delige serie over Hypermobiele paarden. Lees ook deel 2 en deel 3 voor nog veel meer inzichten en tips)

 

Ik ben niet zo van het stickers op paarden plakken. Stickers zijn al gauw een oordeel. Aan een sticker kleeft een verwachting en niets is zo bepalend voor het succes van je paard als de verwachting die je van hem hebt. 

Liever kijk ik naar wat er echt in het hier en nu voor me (of onder me) staat. Dat is wat het is. En dat neem ik dan als uitgangspunt voor wat ik ga doen in training van dat paard. Want wat IS hoeft niet uit te sluiten wat KAN.

Maar eerlijk is eerlijk, nu heb ik toch echt zelf een paard dat duidelijk meer van elastiek is dan alle andere die ik ooit heb gehad. Kubus mag je in vergelijking met Ivo, Matador, Bresila-Jane, Rio en zelfs mijn gummibal Skoki echt wel een wiebelig en overmatig soepel paard noemen. Als iemand van mijn paarden de sticker “hypermobiel” opgeplakt zou mogen krijgen is hij het. 

 

Wat maakt dat ik hem hypermobiel noem?

Hij heeft enorm lange benen waar hij best slordig mee is. Hij maakt grote lange passen die zomaar eens ongelijk qua lengte en richting kunnen zijn als zijn balans even verandert. Hij zet zijn benen niet naar voren maar slingert ze echt naar voor. Lekker losjes mag je wel zeggen en zo voelt het ook als je erop zit. Zijn ietwat weke kogelgewrichten en losse rug maken dat hij zelfs nog comfortabel zit als hij uit balans loopt. Eerlijk gezegd vind ik die lange losse bewegingen best fijn, maar de keerzijde is dat hij zo los in zijn lichaam is dat dat hem ook wel kwetsbaar maakt. 

De balans is ook een dingetje: hij loopt in een S bocht en is nogal instabiel. Kort samengevat is hij in zijn lichaam rechtsgebogen maar in zijn hals en nek linksgebogen. Als je hem van achter bekijkt in draf loopt hij echt scheef over 3 sporen: zijn linkerachterbeen spoort met het rechtvoorbeen als je er niets aan doet.

Zijn hals kan hij makkelijk helemaal dubbelklappen naar links of rechts en zijn nek knikt gemakkelijk door waardoor hij gemakkelijk achter de loodlijn loopt. Bij spelen met cavaletti, sprongetjes en aanleren van zijwaartse bewegingen van voor- en of achterhand, zoals bijvoorbeeld overschenkelen, merk je dat hij nog niet zo in de gaten heeft wat die lange achterbenen doen en kost de coördinatie hem nog moeite. 

 

Zijn karakter helpt ook mee :o)

Naast die overdosis lossigheid ben ik eigenlijk voor hem gevallen vanwege zijn karakter en uitstraling. Ik houd wel van extraverte paarden met een mening of eigen idee. Kubus’ gezicht is een open boek. Je kan gemakkelijk zien wat er in hem omgaat en daarbij doet zijn lijf ook gelijk met alles mee.  

Is hij echt met me in verbinding, dan doet hij echt moeite en let hij enorm op. Maar vindt hij het moeilijk of heeft hij een ander idee, dan laat hij dat ook snel en soms uitbundig duidelijk weten … of hij geeft gewoon helemaal niet thuis.

 

Consequenties van lichaamsbouw 

Kubus is echt gebouwd als een modern sportpaard: vrij smal, hoog op de benen, soepele grote bewegingen, veel lengte in het lichaam en een opwaarts gerichte hals. Het bindweefsel van dergelijke paarden is veel flexibeler dan van ouderwetser type paarden. Weliswaar is hij dus heel soepel en beweegt hij makkelijk, maar hij mist stabiliteit en kracht en zal dus eerder moeten compenseren. Bij langdurige onbalans of scheefheid kan dit leiden tot verstrakkingen in de fascia en spieren en tot blokkades en scheefheden in bijvoorbeeld wervelkolom en bekken. Met dergelijke flexibiliteit en instabiliteit moeten pezen, banden en gewrichten alles opvangen en deze worden dan gemakkelijk overbelast. Met name blessures aan de tussenpees en checkligamenten komen regelmatig voor, alsmede artrose aan het kogelgewricht.

"De stabiliteit van een gewricht wordt geregeld door ligamenten en spieren. De ligamenten regelen de passieve stabiliteit, dus in rust, en de spieren de actieve stabiliteit, dus in beweging. Bij een hypermobiel paard is die stabiliteit vaak minder. Als de spieren slap zijn en de ligamenten ook, dan wordt de beweging van een gewricht niet op het normale punt gestopt. Het gewricht kan dan verder door bewegen.” 

 

“Ze hebben moeite om hun lijf in balans te laten lopen, ze zakken erg makkelijk met hun gewicht een beetje naar links of naar rechts. Dit vertaalt zich in het over de schouder weglopen, hun onderhals er wat uitduwen en een achterhand die niet in één lijn met de voorhand beweegt. Vaak is er geen sprake van een typische links- of rechtsgebogenheid, deze paarden lijken eerder een soort slang. De schouder naar links, de romp naar rechts en de achterhand weer naar links. Je wordt er als ruiter gek van!”

Aldus osteopaat en chiropractor Marjorie Westerhof in dit artikel

 

Training van mijn hypermobiele Kubus

In het geval van Kubus kan ik dus wel zeggen dat zowel zijn lichaam als zijn gedrag “all over the place” zijn als je één en ander niet een beetje in goede banen leidt. Ik moet dus in de trainingsopbouw op een paar dingen wel goed letten.

Rekening houden met de zwakste schakel
De toename van conditie en spierkracht moet liefst in evenwicht zijn met de toename balans en stabiliteit. Want als hij heel stoer en sterk wordt zonder die stabiliteit is de kans dat de zwakste schakels in zijn lichaam blessures op gaan open. Ik zorg dus wel dat hij geleidelijk in conditie toeneemt maar geleidelijk is ook goed genoeg. Krachtiger stappen - de “powerwalk” - is één van de dingen die we daarbij meenemen, want krachtige stevige passen maken vraagt iets heel anders van zijn lichaam dan lekker losjes en slap die benen naar voren slingeren. Ook rijden we bij buitenritten regelmatig stukken op de harde weg om het steviger worden van de bindweefselstructuren in zijn benen te stimuleren.

Symmetrie en stabiliteit
De S-bocht moet er zoveel mogelijk uit. Hoe symmetrischer hij beweegt, hoe meer stabiliteit en hoe minder compensatie binnen zijn lichaam. Dat betekent veel aandacht voor het ontwikkelen van de vertikale balans: zorgen dat hij zijn zwaartepunt zoveel mogelijk midden tussen zijn linker en rechter benen houdt. Zodat zijn lichaam beter uitgelijnd wordt, de aanleuning aan beide zijden gelijk wordt en ik zelf ook in het midden boven zijn wervelkolom zit. 

We hebben inmiddels een goede communicatie ontwikkeld voor het naar links of naar rechts verplaatsen van de voor- en/of achterhand in beweging. Die communicatie - en natuurlijk mijn eigen balans - gebruik ik om hem te helpen vertikale balans te vinden. Nieuwsgierigheid is daarbij allerbelangrijkst, want ik kan zijn balans niet afdwingen. Hij moet op eigen benen in balans lopen, zonder voortdurende begrenzing of ondersteuning door de ruiter. Alleen op die manier worden de mulitifidi, de kleine spiertjes die zijn wervelkolom stabiliseren sterker en zijn "houdinggeheugen" meer bevestigd. Door middel van uitproberen ontdekken we wat succesvolle aanpassingen zijn die ervoor zorgen dat hij symmetrie en balans kan vinden.

Op het matje
Bij het verzorgen en opzadelen maak ik met al mijn paarden er een gewoonte van dat ze stil staan met hun voeten op een mat. In het geval van Kubus vraag ik hem ook om zijn voorvoeten daarbij naast elkaar te zetten, want zijn default stand is schots en scheef. Ook hierbij gaat het om het trainen van de multifidi en tevens van zijn proprioceptie (zijn bewustzijn van de positie van zijn lichaam en benen). Dit gaat nu al steeds makkelijker en hij houdt het ook al langer vol. 

Hoefslag of binnenhoefslag
Zijn default lichaamspositie in beweging is dat hij zijn achterhand naar rechts buigt en leunt op de linkerschouder. Eén van de dingen waar ik om denk is dat we op de rechterhand meestal op de binnenhoefslag rijden zodat we dat niet versterken. Vaak plakken paarden namelijk met de schouder aan de omheining en dat zou zijn onbalans versterken. Op de linkerhand daarentegen is dat juist een voordeel omdat hierdoor zijn voorhand rechter voor de achterhand loopt.

Schouderbinnenwaarts - “the mother of all exercises”
Een specifiekere oefening die ook langzamerhand vruchten af begint te werpen is “the mother of all exercises” - de schouderbinnenwaarts. Ook de iets minder schuine versie - "shoudervoor" heeft steeds vaker als resultaat dat hij daarna nog even echt "door het midden" loopt, heel stabiel en ritmisch.

Kalme en regelmatige arbeidsgangen
Het is verleidelijk om een paard met zulke enorme gangen ook groot te laten lopen, maar daarbij krijgen de gewrichten, banden en pezen wel veel te verduren. Dus het rijden in een totaal niet spectaculair maar heel regelmatig en kalm arbeidstempo is belangrijk. Daarmee wordt stabiliteit (continuïteit van de balans) ook makkelijker. Veelvuldige overgangen tussen de arbeidsgangen zonder balansverlies werken heel mooi. Ook kaarsrecht halthouden of achterwaarts en weer kaarsrecht vertrekken staan vaak op het menu, net als cavalettiwerk en lage sprongetjes vanuit een regelmatig tempo. 

 

Oefeningen om te vermijden

Er zijn ook een aantal dingen die ik vooralsnog vermijd of slechts weinig doe in de training. 

  • Souplesse oefeningen zoals slangenvoltes. Daarvoor moeten we eerst veel meer stabiliteit hebben in de vertikale balans linksom, rechtsom en rechtuit. Ik ben met mijn andere paarden juist gewend om veel souplesse oefeningen te doen, met name in de warming up, maar dat is met Kubus nu nog contraproductief.
  • Spectaculaire bewegingen en veelvuldig en lang verruimen vraag ik ook nog niet. Ook hiervoor moet de stabiliteit eerst veel beter zijn anders levert dit veel belasting op voor de kwetsbaardere structuren zoals bijvoorbeeld de tussenpees en checkligamenten.
  • Kleine voltes rijden met een hoog tempo. Ook daar komt de stabiliteit en balans al snel in het geding. In kalm tempo kan het wel maar ook met mate. Simpele lijnen zoals grote voltes, grote acht, gebogen lijn (de “shallow loop”) hebben nu de voorkeur.
  • Dingen eindeloos herhalen! Zoals ik al zei is Kubus extravert en zit hij vol ideeën. Hij is ook snel verveeld, dus ik houd de oefensessies binnen een training heel duidelijk en kort. Als hij eenmaal lekker stabiel loopt en dan echt zijn “groove” vindt is er kans om meer dingen achter elkaar aan te plakken en heb je de rit van je leven!

Een fascinerende reis!

Ja, Kubus is dus wel hypermobiel te noemen in zijn lichaam en extravert en eigenzinnig van karakter, maar wat een mogelijkheden zijn er om samen verder te ontwikkelen! Wat een mooie kans geeft hij mij om weer heel andere keuzes te maken in de training dan met de andere paarden.
Nee, ik zie het dus niet als een sticker met negatief oordeel! Hij is wat hij is en wie hij is en hij barst van de mogelijkheden! 

 

Delen? Doen! Dankjewel!

Ik ben iedereen die een bijdrage heeft geleverd ontzettend dankbaar! Ik heb er zelf veel van geleerd en met mij vele anderen! Samen kunnen we veel van onze paarden sterker, gezonder en blijer maken en dat is waar het uiteindelijk om gaat!

Wil je deze serie delen? Zeker doen!
Hier zijn de links van alle drie delen:
Deel 1: Ik heb een “hypermobiel” paard. Wat nu?
Deel 2: Anatomie en biomechanica van hypermobiele paarden
Deel 3: Duurzaam en gezond trainen van je hypermobiele paard

Vermeld a.u.b. deze bron erbij: Liesbeth Jorna - Sport & Horsemanship United - www.sporthorsemanshipunited.nl

 

Vraag het gratis Ebook "Dressuur Meets Welzijn" aan! 

In het Ebook "Dressuur Meets Welzijn" neem ik je mee door een aantal belangrijke elementen van gezonde en effectie training. 

KLIK HIER OM HET EBOOK NU AAN TE VRAGEN!

 


Meebewegen met je paard: 6 praktische tips

 

BewegingsVrijheid, oftewel blokkadevrij bewegen, is de belangrijkste factor in het blessurevrij houden van je paard en tegelijk het makkelijkst om - onbedoeld - te verprutsen. Hierbij een paar tips die helpen om de bewegingsVrijheid van je paard onder het zadel te vergroten door aanpassingen in je eigen houding en beweging.

 

2 Tips voor meebewegen in stap 

Stil zitten in stap betekent dat je meer moet bewegen dan je misschien denkt! Zit je te statisch, dan zit al snel in de weg.

Ontspan je bekken en bovenbenen en sluit je onderbenen losjes om de romp van je paard. Voel hoe je linker- en rechterbeen afwisselend naar voor en buiten worden opgetild. Zo liggen je benen stil voor je paard en bewegen je benen en bekken mee zonder spanning. 

Ontspan je schoudergewricht, ellebogen en polsen. De hals van je paard schuift bij elke pas in en uit. Laat je paard je armen naar voor bewegen bij elke pas en laat je ellebogen terug naar achter veren als hij de hals inschuift. Juist door je handen - ten opzichte van jezelf - zo te laten bewegen, zijn je handen stil voor je paard en blijft de druk op je teugels constant.

 

2 Tips voor meebewegen in draf doorzitten

Doorzitten is voor veel ruiters best een opgave. Doorzitten leidt dikwijls tot verstijven, buiten adem raken en uiteindelijk stuiteren. Dat voelt niet fijn en je kan daardoor ook niet meer goed ademhulpen, zit- of beenhulpen gebruiken, om over teugelhulpen nog maar te zwijgen. Als antwoord op je spanning zal je paard ook verstrakken in de rug en zijn hele beweging. Dat kun je voorkomen!

Om te beginnen kun je het beste wachten met doorzitten tot het moment waarop je paard al redelijk in een kalm en constant ritme loopt en liefst al met een losgelaten bovenlijn en rug. Als hij nog niet in balans loopt en zich nog vasthoudt in het lichaam is de kans dat je in de weg zit bij doorzitten te groot.

Doorzitten vraagt ook wat van je eigen fitness. Je hebt rompstabiliteit en coordinatie nodig en die kun je geleidelijk opbouwen. Begin dan met 2 passen, dan weer lichtrijden, dan 3 passen doorzitten en weer lichtrijden, enzovoort, totdat je geen moeite meer hebt met 20 passen doorzitten. Loop je telkens vast na bijv. 8 passen, oefen dan die 8 passen eerst tot het beter voelt. Daarna kun je het verder uitbouwen en zelf “doorzitconditie” ontwikkelen. Tegelijkertijd kun je experimenteren met  kleine veranderingen in je houding en zit om je eigen “sweet spot” voor doorzitten te vinden.

 

2 Tips voor meebewegen in galop 

Het belangrijkste in galop is dat je niet de opwaartse beweging van je paard tegenwerkt door in je zadel te drukken of duwen of achterover te hangen. Als je meer “sprong” wil in de galop moet je mee omhoog! Verbeeld je dat je klittenband hebt onder je broek en dat je bij elke sprong je paard meeneemt omhoog en naar voren.

Pas je ademhaling aan aan het ritme van de galop. Begin eens met 2 galopsprongen in, 2 galopsprongen uit. Dat is voor de meeste ruiters goed te doen. Als je kan - dit gaat best snel - kun je eens een stukje meedoen in de exacte ademhaling van je paard: als hij afzet voor het zweefmoment adem in, en als hij neerkomt adem uit. De meeste paarden gaan dan soepeler doorspringen!

 

Let’s find harmony in motion!

L*


Balans in het zadel trainingstips

Balance in the saddle

Balans in het zadel trainingstips

I often have students that have trouble keeping their balance in the saddle. They fall behind or fall forward, which causes them to loose their confidence as a rider. It feels uncomfortable for the horse too and can even lead to injuries due to compensation in their body.

What causes the unbalance?

  • your saddle is unbalanced or your stirrupleathers hang to much forward
  • the rider's position needs to be improved
  • the riders's core stability is well enough developed
  • the tempo and rhythm of the horse varies too much

... and there are lots of other reasons.

The saddle and rider's position

Of course the first thing to check is that your saddle not only fits your horse but also helps you find a balanced position. I see many saddles that either tilt the rider's pelvis too much forward or too much backward. Then the rider will have to compensate for the unbalanced saddle in their seat and bodyposition and will not be able to use refined aids. Also the horse will have to compensate in his body to stay balanced so he loses freedom of movement.

Tempo and rhythm of the horse

The more consistent the tempo and rhythm the easier it will be to stay balanced and the easier it will be to do the exercise described below. Later, when you can easily follow the horse's movement in an easy steady rhythm, you can challenge yourself to stay balanced through changes of rhythm and tempo.

A fun exercise to improve your balance and core stability

Start with a well balanced saddle! Then go and build your own balance through these steps:

  1. Let your horse stand still and stand straight up in your stirrups for a while.
    Pay attention to this: keep breathing, rise up high from your core and let your shoulders stay down, heels pointing in the direction of your horse's tail, weight on your stirrups, opening the anlge between your pelvis and thighs.
    And when you sit down again, make sure that your lower leg does not change position so you don't fall back into your saddle that last little inch.
  2. Do the same in the walk, keep standing up for a few strides.
    Additional points of attention: bring your pelvis forward when you stand up. Also sit back before you fall back so you don't hurt your horse's back. Simply try again while making the adjustments in you body as mentioned under 1 untill you can stay balanced. You should be able to maintain this position with your arm spread out for at least 10 steps.
  3. This is the FUN part! Now you start counting strides: 1 stride up, 1 stride down, 2-2, 3-3 etc. until you can stand up 10 strides ... and then you count back down: 10-10, 9-9, 8-8 etc untill 1 stride up and 1 stride down. Do this exercise untill you are totally in control of your balance.
  4. When you master the counting strides exercise in the walk you can step up the game. Do exercise 2 and 3 in the trot. Focus, count precisely!
  5. Are you good at it in the trot? Then do it in the canter. In the end you will be posting in the canter and that gives a great feeling of balance, rhythm and harmony!

This exercise really helps to improve your balance and your connection with your horse. I do this exercise regularly myself!

Balance feels good and a rider that is balanced himself does not block the horse's freedom of movement!

Happy Trails!

L*

P.S.
If you want to use this article or parts of the article please remember to mention the source like this: "source: Liesbeth Jorna - Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited)


Balans in het zadel trainingstips

Balans in het zadel

Balans in het zadel trainingstips

Er komen regelmatig ruiters op mijn pad die moeite hebben om hun balans in het zadel te bewaren. Ze raken soms achter de beweging en/of vallen voorover. Dat brengt een onzeker gevoel met zich mee en is oncomfortabel en mogelijk zelfs ongezond voor zowel ruiter als paard.

Waardoor raak je uit balans?

  • doordat je zadel niet in balans ligt of je beugels niet op de juiste plaats hangen
  • doordat je positie en houding in het zadel niet optimaal is
  • doordat je rompstabiliteit nog niet voldoende is ontwikkeld
  • doordat het tempo of ritme van je paard nog niet constant is

... en dat zijn nog maar een paar van de vele mogelijke oorzaken.

Het zadel en jouw positie in het zadel

Natuurlijk is het allereerst van belang dat je zadel goed past op je paard, maar het is ook belangrijk dat het zadel jou in balans laat zitten. Dikwijls kom ik zadels tegen die veroorzaken dat de ruiter teveel voorover - op het schaambeen - zit, óf juist achterover en met de benen teveel naar voren, waardoor je geneigd bent naar achteren te vallen. Hierdoor is het onmogelijk om in je eigen balans te zitten en moet je op allerlei manieren compenseren in je houding en zit. Met als gevolg dat je paard ook moet compenseren voor jouw onbalans en dat het moeilijk is om zuivere hulpen te geven.

Tempo en ritme van je paard

Hoe constanter het tempo en ritme van je paard, hoe gemakkelijker het is om je eigen balans te bewaren. Als je de onderstaande oefening wil gaan doen dan is het fijn als je in elke gang een stabiel basisritme kan vinden. Later, als je in dat basisritme meer stabiliteit hebt gevonden, kun je meer gaan variëren in het ritme en jezelf uitdagen om ook in balans te blijven tijdens tempowisselingen.

Een effectieve oefening om je balans en rompstabiliteit te versterken

Deze week waren Eveline en Sandra hier voor les. Sandra had ook een probleem met het in balans kunnen volgen van de beweging van haar paard.

Om te beginnen hebben we haar in een goed gebalanceerd zadel gezet. Een daarna zijn we deze oefeningen gaan doen:

  1. Stilstaand helemaal rechtop gaan staan in de beugels en blijven staan.
    Aandachtspunten: blijven ademhalen, hoek tussen heup en bovenbeen zover mogelijk open, opstaan vanuit je centrum en daarbij je schouders laag houden, hakken wijzen in de richting van de staart zodat je gewicht op je beugels kan rusten. Maak je groot!
    Daarna zachtjes weer gaan zitten zonder het laatste stukje terug te vallen in je zadel en daarbij je onderbenen niet van positie laten veranderen.
    Oefen dit net zolang totdat je het kan met je armen wijd zodat je je borst helemaal opent.
  2. Hetzelfde in stap en enkele passen blijven staan.
    Extra aandachtspunten: durf je bekken mee naar voren te brengen zodat je echt opgericht bent. Laat je bovenbenen eventueel tegen de wrongen van je zadel leunen.
    Ga tijdig weer zitten zodat je niet in de rug van je paard ploft.
    In stap oefenen totdat je makkelijk minimaal 10 passen in balans blijft.
  3. Dit is de FUN part! Nu ga je stappen tellen en een "trapje" op en af: 1 pas zitten, 1 pas staan, 2 passen zitten, 2 passen staan ... enz. totdat je 10 passen zit en 10 passen staat ... en dan ga je weer het trapje af 10-10, 9-9, 8-8 enz. tot en met 1-1.
  4. Lukt dit in stap? Kom je makkelijk omhoog en kan je gaan zitten zonder het laatste stukje in je zadel te vallen? Dan ga je oefening 2 en 3 in draf uitvoeren.
  5. Ben je er in draf goed in? Dan ga je hetzelfde doen in galop! Uiteindelijk kun je zo lichtrijden in galop en dat geeft een geweldig gevoel van balans, ritme en harmonie!

Het tellen helpt je om telkens de lat een beetje hoger te leggen en ook om goed het ritme van je paard te leren voelen.

Lukt het niet gelijk? Loop dan nog eens de genoemde aandachtspunten na en verander dingen. Sandra zat na deze oefening echt anders op haar paard! Met meer balans, stiller en met meer zelfvertrouwen.

Zelf doe ik deze oefening ook nog regelmatig, want het is een leuke test voor je balans.

Balans voelt goed en een ruiter die in balans zit, zit zijn paard niet in de weg!

Happy Trails,

L*

TIP: In de Workshopserie Blokkadevrij Trainen leer je alles wat je moet weten over biomechanica, trainingsfysiologie en nog veel meer absoluut onmisbare kennis.

P.S.
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je dit erbij vermeldt: “Bron: “Een stille hand … is voortdurend in beweging” van Liesbeth Jorna - Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”

 


rechtrichten-instructie

Ruiterfitness

Paard fit, ruiter fit. Dat is het uitgangspunt van ruiterfitness. Adelinde en Lammert Haanstra maken zich sterk voor de fitness van ruiters en ik voel me aangesproken.

In het verleden heb ik o.a. aan Aikido gedaan, geïnspireerd door Mark Rashid. Daar heb ik geleerd om vloeiend mee te bewegen, niet in de weerstand te schieten, te aarden, te vallen en mijn ademhaling beter te gebruiken. Mijn verdere fysieke fitness komt nu vooral door werk rond stal en erf, door rijden en grondwerk en door wat oefeningen op de bal voor de TV.

Als ik van mijn paarden van alles verwacht mogen zij echter wel wat meer van mij verwachten en daarom doe ik mee met de eerste cursus Ruiterfitness die door Eco-coach Tjalling van den Berg wordt gegeven. De cursus is gestart met een grondige analyse te paard: hoe zitten we en wat kan er beter/anders?

Ik kreeg fijne complimenten over de gehoorzaamheid van Matador en voor de warming up voor het paard: aan een los lijntje een actieve stretch op de cirkel in stap en draf. En complimenten met het feit dat ik mijn paard totaal niet in de weg zit. Blij dus dat ik erop heb gestudeerd om een goede passagier te zijn!

Maar er valt altijd nog winst te boeken en dit wordt professioneel aangepakt! We gaan nu 16 weken de turnzaal van Sportstad Heerenveen in, met een focus op het verbeteren van mijn conditie en core stability. Dat moet goed voelen ... en ik heb er wel wat spierpijn voor over.