Communicatie
Hulpen voor achterwaarts verwarrend?
Verschil tussen Parelli NH en dressuur
De hulpen vanuit dressuur: bekken kantelt naar voren, benen iets naar achteren leggen en die drijven voorwaarts, hand sluiten. Doel: activeren van de achterhand en de voorwaartse impuls met de teugels opvangen zodat hij achterwaarts gaat. De teugels hebben een duidelijke rol en dit doe je dus met teugelcontact.
De hulpen vanuit NH: bekken kantelt naar achteren (navel intrekken, de energie naar achteren sturen), gewicht meer naar achteren verplaatsen, evt. onderbeen iets naar voren en die drijven achterwaarts, evt. ondersteunt door neckrope optillen, met een stokje voor de schouder aantikken en als laatste de teugel. Doel: je paard te vragen op eigen benen achterwaarts te gaan en ook achterwaarts te denken. De teugelhulpen spelen hier als het goed is uitsluitend een rol als je paard nog geen respons geeft op de andere hulpen. Je kunt dit zowel met als zonder teugelcontact doen.
Verwarrend of aanvullend?
Verwarrend voor je paard want tegengestelde hulpen? Dat valt mee. Je paard is uitstekend in staat om beiden te begrijpen, maar als hij nog niet zelfstandig achterwaarts kan gaan - en denken! - leidt de dressuur werkwijze in de praktijk nogal eens tot weerstand. Voornamelijk omdat er tegengestelde signalen worden gebruikt: voorwaarts drijven en tegenhouden met de teugel. De overeenkomsten: Energie naar achteren sturen, onderrug en benen zacht. Ideaalbeeld: dat je door middel van uitsluitend een kleine zithulp en het naar achter sturen van de energie je paard vlot achterwaarts kunt laten gaan. Dat hij daarbij achterwaarts denkt, zichzelf in balans houdt en zijn gewicht naar achter verplaatst zodat hij daarbij daalt in de achterhand. Als je zit- of energiehulp nog niet voldoende door komt krijg je in beide gevallen grotere secundaire hulpen. Als de respons uitblijft of het is (nog) niet goed aangeleerd uit dat zich in:
- Dressuur: je kiept teveel voorover, rug hol en trekken aan teugels.
- NH: je hangt teveel achterover, flapperende benen.
Opbouw
Zelf leer ik het mijn paarden eerst aan op de NH manier, in freestyle, omdat je daarmee de hulpen van je zit en energie goed kunt aanleren zonder automatisch naar je teugel te grijpen. En omdat je paard dan leert op zijn eigen benen en in zijn eigen balans achterwaarts te gaan.
Naarmate je verder komt in de dressuur worden je zithulpen steeds meer bevestigd, steeds subtieler, en komt je bekken rechterop ten opzichte van je paard omdat die meer daalt in de achterhand. Je blijft zelf dan ook in meer verzamelde opgerichte positie (let wel: dan moet er dus wel voldoende energie zijn!). Maar steeds: je stuurt de energie naar achter en onderrug en benen zacht.
Leuk en nuttig! Oefening zonder paard
Experimenteer zelf, zonder paard, lopend, door te schakelen tussen voorwaarts en achterwaarts, langzaam en snel. Denk hieraan:
- Ben ik, als ik voorwaarts loop, klaar om achterwaarts te gaan? Wat verandert precies in mijn lichaam er op het moment dat ik het achterwaarts inzet?
- Ben ik klaar om voorwaarts te gaan als ik achterwaarts ga? Wat verandert er op het moment dat ik van achterwaarts naar voorwaarts ga?
Doe deze oefeningen eerst langzaam en daarna vanuit een drafje. Je zult dan merken dat je niet teveel voor of achterwaarts kunt leunen maar dat er meer balans en stabiliteit voor nodig is (core stability) naarmate je het met meer energie doet. Je zult ook merken dat meer energie ervoor zorgt dat je meer buigt in je gewrichten. Dat is dus ook wat je van je paard vraagt!
Longeren zonder hulpteugels
Dressuurtraining op basis van Natural Horsemanship
Of je het nu longeren noemt of circling game, de cirkel is een fijne mogelijkheid om je paard fysiek en mentaal in balans te krijgen. Zelf ben ik niet zo’n voorstander van eindeloos dezelfde rondjes en zeker niet in een afgedwongen houding. Liever maak ik er een spel van samen met mijn paard, waarbij hij zelf zijn houding bepaalt en met veel variatie of afwisseling met andere oefeningen.
Het eerste ding wat mijn paard moet leren op de cirkel is dat hij zelfstandig de lijn – de cirkel dus – en de gang handhaaft. In Parelli termen: “don’t change gait” en “don’t change direction” zolang ik niets anders vraag.
Als hij dat onder de knie heeft ga ik pas denken aan het beïnvloeden van zijn beweging. Het doel is “finding the sweet spot online”. Oftewel mijn paard helpen een zodanige combinatie van ontspanning, energie en balans te laten vinden dat hij los in zijn lichaam, ritmisch en vrij beweegt. Daarvoor gebruik ik geen touwtjes, bijzet, elastieken of wat dan ook. Alleen een touwhalster o.i.d., een 7 meter lange touwlijn (22 ft finesse line, die heeft iets meer communicatievermogen dan een slappe longeerlijn) en een stick (longeerzweep kan evt. ook). Mijn lichaamstaal is de belangrijkste tool: energie, intentie, ogen, beweging van mijn lijf of handen. Natuurlijk moet je die signalen eerst afzonderlijk aanleren, zodat je paard je begrijpt.
Tenslotte, als de Sweet Spot routine begint te worden, kun je ermee gaan spelen. Meer en minder energie, hoofd hoog of hoofd laag, schouderbinnenwaarts op de cirkel, overgangen van sweet spot in de ene gang naar sweet spot in de andere gang, van hand veranderen, over en tussen obstakels en sprongetjes of de cirkel mee op reis nemen door de bak of wei. Het hoeft nooit saai te worden!
De foto’s geven een beeld van het effect van “finding the sweet spot online” met Skoki. Vooral de rechtergalop was een uitdaging. Zodra hij probeerde te stretchen kon hij niet meer in de galop blijven. Dan viel hij terug in draf maar met behoud van de stretch. Het was heel belangrijk om hem zich goed te laten voelen over zo’n poging en niet kritisch te zijn over het uit galop vallen. Daardoor bleef hij proberen en kon hij later langer doorgalopperen zonder de balans te verliezen.
Dressage Naturally: Finding the Sweet Spot of Healthy Biomechanics - Presentatie Equiday Advanced 2013
Tijdens de Equiday Advanced in 2013, gaf ik een presentatie over de Sweet Spot of Healthy Biomechanics. Je kunt de hele hier presentatie bekijken en downloaden!
It's all about balance! - Equiday Magazine 2013
Balans is een voorwaarde voor nageeflijkheid, verzameling en blessurevrij rijden. Balans voelt goed: vrij, lichtvoetig, harmonieus. Hoe help je je paard om die balans te vinden?
De kracht van Softness
"The mind is like water.
When it is turbulent what you see on the surfacedoes not reflect reality.
When it is calm everything becomes clear"
Lichtheid zit aan de buitenkant: antwoord op hulpen
Iedereen wil wel dat zijn paard respons geeft op zeer lichte hulpen. Het aanleren van hulpen door consequent gebruik te maken van hulpen in oplopende fasen van duidelijkheid maakt dat je paard met je gaat meedenken en meewerken omdat hij je begrijpt. Hoe sensibeler je paard hoe belangrijker het is om altijd met heel lichte hulpen te beginnen. Een fase 1 hulp hoeft dan soms niet meer te zijn dan een blik, de aanraking met je vingertoppen, een ademhaling. "Reward the slightest try" is daarbij een bekend mantra. Oftewel: stop je hulp zodra je paard het goede antwoord gaat geven! Door een goede timing van het stoppen van de hulp leert hij op de lichtste hulpen te reageren.
Softness zit van binnen: in je hoofd en in je hart
Met lichtheid alleen ben je er niet. Ook een zeer gespannen paard kan heel licht op hulpen reageren, misschien zelfs wel lichter dan je lief is! Wat je wil is dat de lichtheid ook van binnenuit komt. Mark Rashid gebruikt daar de term “softness” voor. Softness betekent vertrouwen en ontspanning én dat je paard echt open staat voor de signalen van de trainer en natuurlijk ook andersom. Softness uit zich in een rustige en ontspannen ademhaling en niet meer gedachten of spieren gebruiken dan nodig. Hierdoor richt de aandacht zich volledig op wat moet gebeuren en kun je in harmonie bewegen met je paard. Je kunt bewust weerstand en spanning laten smelten bij jezelf en bij je paard.
Hoe doe je dat nou, soft zijn? Het is namelijk helemaal niet de bedoeling dat je gelijk een “watje” wordt. Of in fasen gedacht, dat je nooit doorzet tot je een 100% respons van je paard krijgt. Immers, als jíj niet duidelijk bent over wat de bedoeling is, dan verzint je paard dat zelf wel. Je kunt soft zijn en heel duidelijk tegelijk.
Ademhaling en mee-zijn: kenmerken van softness
In de ademhaling van je paard kun je signalen herkennen die, als je aandachtig genoeg bent op ze op te merken, aangeven of je verder kunt gaan of juist een stap terug moet doen (KISSS…). Goede ademhaling is soepel, gelijkmatig en diep. Is er pijn of onzekerheid dan is het snel, gespannen en oppervlakkig.
Paarden zijn ook enorm gevoelig voor onze ademhaling. Je kunt leren je ademhaling bewust te gebruiken als hulp. Een diepe zucht als je paard erg zijn best heeft moeten doen helpt om hem sneller te onspannen. Om stevig te staan als een paard trekt of duwt: adem goed uit terwijl je je voeten stevig neerzet. Zo kun je sterk zijn zonder heel veel spierkracht te moeten gebruiken. Ook kun je door nadrukkelijk uitademen overgangen rijden zonder veel andere hulpen.
Mee-zijn met je paard kan zowel in je hoofd als met je lichaam. Dat vraagt veel gevoel en het loslaten van gedachten en spieren die eigenlijk niet nodig zijn en … waarvan je misschien niet eens wist dat je ze had!
Wat is Sport & Horsemanship United ...
… en wat kan dat voor jou en je paard betekenen?
Het gaat mij om een happy athlete én een happy ruiter die in harmonie en bewegingsvrijheid met elkaar samenwerken. Ongeacht de tak van paardensport of het niveau waarop je rijdt.
Het doel van Sport & Horsemanship United - kortweg SHU - is een evenwichtige lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van paard en ruiter als team, om zo mooi mogelijke resultaten te bereiken en tegelijkertijd een sterke band met je paard te ontwikkelen.
Niet alleen het doel is belangrijk, maar vooral plezier voor mens en paard op de weg daar naartoe. Want iedereen weet: met paarden kun je je eindeloos blijven verwonderen en verbeteren! ... en wat kan dat voor jou en je paard betekenen?
Mijn manier van trainen en omgaan met paarden is gebaseerd op de ervaring dat paardensport en natural horsemanship (NH) elkaar versterken.
- NH maakt een fijne communicatie en een veilige samenwerking mogelijk door werkwijzen die perfect aansluiten bij het natuurlijke gedrag van je paard.
- Klassieke rijkunst en paardensport geven ons methoden om in harmonie te rijden en een gezond en sterk bewegend paard te ontwikkelen.
Paard en ruiter kunnen als team optimaal tot bloei komen als je je horsemanship, je rijkunst en de aanleg van je paard systematisch ontwikkelt. Doelgericht en logisch, maar zonder vaste regels. Op een natuurlijke en spelenderwijze manier. Je paard - hier en nu - bepaalt het pad van de training. Vanaf het eerste contact tot en met de wedstrijdsport of gewoon voor plezier van mens en paard.
Wedstrijdruiters kunnen veel waardevols leren van de "Naturals" én andersom, zelfs al streven ze gedeeltelijk verschillende doelen na. Ik kan je helpen om voor jou en je paard het beste te halen uit de combinatie van die werelden.
Met ambitie maar vooral ook met plezier!
De droomhulp: Ik denk het, hij doet het!
Ik denk: "let op ... drrraf voor een 8" en maak zelf die energie in mijn lichaam. En ... hij vertrekt in draf voor een 8, zonder dat er een beenhulp aan te pas komt! Zo zou het moeten zijn! Geen sporen nodig en niet hoeven duwen. Ook bij een van nature niet zo vlot paard.
Dat kan elk paard leren door je hulp altijd in fasen toe te passen: 1=je eigen energie, 2=je kuit raakt de haren van zijn buik, 3=je been tikt kort en snel aan ("vonkje"), 4=aantikken met je zweep.
Essentieel: ga met hem mee, houd hem niet tegen en zorg dat je been nooit aan zijn buik blijft plakken!
Was het nog geen echte 8? Bedank je paard dan voor de poging en vraag het opnieuw, totdat hij je direct een echte 8 geeft. En dan: game over!
Presteren met Plezier - Equiday Magazine 2012
Horsemanship in de wedstrijdsport: presteren met plezier