Mizu no kokoro - Sport & Horsemanship United 2

De kracht van Softness

"The mind is like water.
When it is turbulent what you see on the surfacedoes not reflect reality.
When it is calm everything becomes clear"

Lichtheid zit aan de buitenkant: antwoord op hulpen

Iedereen wil wel dat zijn paard respons geeft op zeer lichte hulpen. Het aanleren van hulpen door consequent gebruik te maken van hulpen in oplopende fasen van duidelijkheid maakt dat je paard met je gaat meedenken en meewerken omdat hij je begrijpt. Hoe sensibeler je paard hoe belangrijker het is om altijd met heel lichte hulpen te beginnen. Een fase 1 hulp hoeft dan soms niet meer te zijn dan een blik, de aanraking met je vingertoppen, een ademhaling. "Reward the slightest try" is daarbij een bekend mantra. Oftewel: stop je hulp zodra je paard het goede antwoord gaat geven! Door een goede timing van het stoppen van de hulp leert hij op de lichtste hulpen te reageren.

Softness zit van binnen: in je hoofd en in je hart

Met lichtheid alleen ben je er niet. Ook een zeer gespannen paard kan heel licht op hulpen reageren, misschien zelfs wel lichter dan je lief is! Wat je wil is dat de lichtheid ook van binnenuit komt. Mark Rashid gebruikt daar de term “softness” voor. Softness betekent vertrouwen en ontspanning én dat je paard echt open staat voor de signalen van de trainer en natuurlijk ook andersom. Softness uit zich in een rustige en ontspannen ademhaling en niet meer gedachten of spieren gebruiken dan nodig. Hierdoor richt de aandacht zich volledig op wat moet gebeuren en kun je in harmonie bewegen met je paard. Je kunt bewust weerstand en spanning laten smelten bij jezelf en bij je paard.

Hoe doe je dat nou, soft zijn? Het is namelijk helemaal niet de bedoeling dat je gelijk een “watje” wordt. Of in fasen gedacht, dat je nooit doorzet tot je een 100% respons van je paard krijgt. Immers, als jíj niet duidelijk bent over wat de bedoeling is, dan verzint je paard dat zelf wel. Je kunt soft zijn en heel duidelijk tegelijk.

Ademhaling en mee-zijn: kenmerken van softness

In de ademhaling van je paard kun je signalen herkennen die, als je aandachtig genoeg bent op ze op te merken, aangeven of je verder kunt gaan of juist een stap terug moet doen (KISSS…). Goede ademhaling is soepel, gelijkmatig en diep. Is er pijn of onzekerheid dan is het snel, gespannen en oppervlakkig.

Paarden zijn ook enorm gevoelig voor onze ademhaling. Je kunt leren je ademhaling bewust te gebruiken als hulp. Een diepe zucht als je paard erg zijn best heeft moeten doen helpt om hem sneller te onspannen. Om stevig te staan als een paard trekt of duwt: adem goed uit terwijl je je voeten stevig neerzet. Zo kun je sterk zijn zonder heel veel spierkracht te moeten gebruiken. Ook kun je door nadrukkelijk uitademen overgangen rijden zonder veel andere hulpen.

Mee-zijn met je paard kan zowel in je hoofd als met je lichaam. Dat vraagt veel gevoel en het loslaten van gedachten en spieren die eigenlijk niet nodig zijn en … waarvan je misschien niet eens wist dat je ze had!


rechtrichten-instructie

Ruiterfitness

Paard fit, ruiter fit. Dat is het uitgangspunt van ruiterfitness. Adelinde en Lammert Haanstra maken zich sterk voor de fitness van ruiters en ik voel me aangesproken.

In het verleden heb ik o.a. aan Aikido gedaan, geïnspireerd door Mark Rashid. Daar heb ik geleerd om vloeiend mee te bewegen, niet in de weerstand te schieten, te aarden, te vallen en mijn ademhaling beter te gebruiken. Mijn verdere fysieke fitness komt nu vooral door werk rond stal en erf, door rijden en grondwerk en door wat oefeningen op de bal voor de TV.

Als ik van mijn paarden van alles verwacht mogen zij echter wel wat meer van mij verwachten en daarom doe ik mee met de eerste cursus Ruiterfitness die door Eco-coach Tjalling van den Berg wordt gegeven. De cursus is gestart met een grondige analyse te paard: hoe zitten we en wat kan er beter/anders?

Ik kreeg fijne complimenten over de gehoorzaamheid van Matador en voor de warming up voor het paard: aan een los lijntje een actieve stretch op de cirkel in stap en draf. En complimenten met het feit dat ik mijn paard totaal niet in de weg zit. Blij dus dat ik erop heb gestudeerd om een goede passagier te zijn!

Maar er valt altijd nog winst te boeken en dit wordt professioneel aangepakt! We gaan nu 16 weken de turnzaal van Sportstad Heerenveen in, met een focus op het verbeteren van mijn conditie en core stability. Dat moet goed voelen ... en ik heb er wel wat spierpijn voor over.


rechtrichten-instructie

Fysieke training van jonge paarden

Stel: je hebt een jong of groen paard. Waar moet je beginnen? De nadruk ligt vaak op het zadelmak maken. Echter als je wilt dat je paard in deze mensenwereld een prettig bestaan heeft is er meer nodig: vertrouwen, begrip, coördinatie, kracht, uithoudingsvermogen, harde pezen en botten. Een goed begin betaalt zich later dubbel en dwars terug!

De basis voor vertrouwen in mensen en begrip van hulpen kan bijvoorbeeld worden gelegd door de oefeningen uit Level 1 en 2 van het Parelli Natural Horsemanship programma en/of door middel van positieve bekrachtiging. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het vertrouwd maken met allerlei dingen in de omgeving en aan allerlei handelingen in dagelijkse verzorging en transport. Dat is je levensverzekering: het voorkomt dat jij en je paard later worden verrast door angst en schrikreacties. Vervolgens kun je veilig aan de slag met wennen aan zadel, ruiter en bit. Het begin is er dan ... maar nu? Hoe zorg je dat je paard gezond blijft en fysiek sterk genoeg wordt zodat je samen kunt gaan doen waar je van gedroomd hebt: buitenritten, dressuur, springen, endurance, mennen ...

Coördinatie

Net als een kind moet een jong paard handig worden met zijn lichaam. Hij moet leren op zijn voeten te letten en in balans te lopen. Ook op ongelijke bodem en over obstakels. Werken met balken is waardevol en leuk! Erover, erlangs, zijdelings erover, er tussendoor, in stap, draf, galop, op rechte en gebogen lijnen. Ook het rijden over ongelijke bodem en kriskras door het bos lopen leren hem op te letten en handig te worden. Het zijdelings buigen, wenden van de voorhand en achterhand, het achterwaarts en zijwaarts gaan draagt ook enorm bij aan de coördinatie en balans, net als de "LVO" (lengtebuiging, voorwaarts-neerwaarts, ondertreden) uit de klassieke scholen.

Uithoudingsvermogen en spierkracht

Deze twee zijn relatief snel te ontwikkelen. Te vergelijken met een fitness- of hardloopprogramma. Geleidelijke opbouw van de zwaarte van oefeningen en  van de lengte van draf- of galopreprises zijn de sleutel. Het principe van interval training speelt altijd een rol en is handig toe te passen tijden buitenritten. Ik ben geen voorstander van eindeloos longeren of trainingsmolens omdat dit mentaal voor veel (niet alle!) paarden als saai en vervelend wordt ervaren. Zeker als je paard en left-brain introvert is! We maken ook nooit gebruik van hulpteugels omdat het paard hierdoor niet zelf leert op eigen benen te lopen en zelf na te denken.

Hoeven, pezen en botten

Hoeven, pezen en botten hebben veel meer tijd nodig om sterk te worden dan spieren en vereisen specifieke actie: regelmatig stappen en draven op harde bodem. Aan de hand, langs de fiets, voor de kar of onder het zadel. Weidegang in een bevroren weide of het houden in een verharde paddock zijn ook effectief. De weefsels worden hierdoor geprikkeld om zich sterk te ontwikkelen. Bij een jong paard waarvan de pezen en botten nog niet sterk zijn kan zwaar werken en kort draaien in een zachte zandbodem ernstige blessures teweeg brengen.

Bewegingsvrijheid en atletische ontwikkeling

Als je je paard vervolgens verder wil trainen is de opbouw die we bij Sport & Horsemanship United een handig houvast. Het vinden van een goede thuisbasis van harmonie en bewegingsvrijheid in alle drie de gangen staat centraal. Van daaruit kun je verder bouwen aan de atletische ontwikkeling met een gezond en sterk paard en discipline gerichte training.

Kortom: je kan al enorm veel doen met een jong paard om hem voor te bereiden op een gezond, blij en lang leven als jouw "riding partner'!

Happy Trails,

L*


Online Finesse: de 5e savvy

"Ooo, doe je dat ook!"

Dat was de opmerking van een bezoeker die mij thuis travers aan de hand zag doen met Skoki. Zijgangen aan de hand worden al gauw in het hokje geplaatst van "rechtrichten" of academische rijkunst, maar maken eigenlijk gewoon deel uit van het grote geheel.

Er zijn veel verschillende "scholen", zowel van natural horsemanship als dressuur, en het is fijn om je daarin te verdiepen zonder je tot één daarvan te beperken. Geen dogma's, maar dát doen waar je je paard en jezelf het beste mee kunt helpen. Rechtrichtend werk aan de hand is voor mij dus "part of the puzzle" en goed om je paard sterk, los, gecoördineerd en gebalanceerd te maken. Omdat je ernaast staat kun je ook goed zien hoe je paard precies beweegt en hoe hij zich daarbij voelt.

Het liefst doe ik werk aan de hand zoveel mogelijk met bodylanguage. Moving massage, uit de hoek van Dressage Naturally, en "stick to me", uit de hoek van natural horsemanship, zijn een belangrijk startpunt. Die zorgen voor de ontspanning en een gevoel van contact en "samen". Van daaruit kan ik met lichaamstaal en lichte hulpen vragen om zijn lichaamspositie te veranderen, om lengtebuiging, stretch en ondertreden van de achterbenen te bereiken. Heel precies dus: online finesse, de 5e savvy!


Combinatie van verschillende ‘scholen’

"Ooo, doe je dat ook!"

Dat was de opmerking van een bezoeker die mij thuis travers aan de hand zag doen met Skoki. Zijgangen aan de hand worden al gauw in het hokje geplaatst van "rechtrichten" of academische rijkunst, maar maken eigenlijk gewoon deel uit van het grote geheel.

Er zijn veel verschillende "scholen", zowel van natural horsemanship als dressuur, en het is fijn om je daarin te verdiepen zonder je tot één daarvan te beperken. Geen dogma's, maar dát doen waar je je paard en jezelf het beste mee kunt helpen. Rechtrichtend werk aan de hand is voor mij dus "part of the puzzle" en goed om je paard sterk, los, gecoördineerd en gebalanceerd te maken. Omdat je ernaast staat kun je ook goed zien hoe je paard precies beweegt en hoe hij zich daarbij voelt.

Het liefst doe ik werk aan de hand zoveel mogelijk met bodylanguage. Moving massage, uit de hoek van Dressage Naturally, en "stick to me", uit de hoek van natural horsemanship, zijn een belangrijk startpunt. Die zorgen voor de ontspanning en een gevoel van contact en "samen". Van daaruit kan ik met lichaamstaal en lichte hulpen vragen om zijn lichaamspositie te veranderen, om lengtebuiging, stretch en ondertreden van de achterbenen te bereiken. Heel precies dus: online finesse, de 5e savvy!


Wat is Sport & Horsemanship United ...

… en wat kan dat voor jou en je paard betekenen?

Het gaat mij om een happy athlete én een happy ruiter die in harmonie en bewegingsvrijheid met elkaar samenwerken. Ongeacht de tak van paardensport of het niveau waarop je rijdt.

Het doel van Sport & Horsemanship United - kortweg SHU - is een evenwichtige lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van paard en ruiter als team, om zo mooi mogelijke resultaten te bereiken en tegelijkertijd een sterke band met je paard te ontwikkelen.

Niet alleen het doel is belangrijk, maar vooral plezier voor mens en paard op de weg daar naartoe. Want iedereen weet: met paarden kun je je eindeloos blijven verwonderen en verbeteren! ... en wat kan dat voor jou en je paard betekenen?

 Mijn manier van trainen en omgaan met paarden is gebaseerd op de ervaring dat paardensport en natural horsemanship (NH) elkaar versterken.

  • NH maakt een fijne communicatie en een veilige samenwerking mogelijk door werkwijzen die perfect aansluiten bij het natuurlijke gedrag van je paard.
  • Klassieke rijkunst en paardensport geven ons methoden om in harmonie te rijden en een gezond en sterk bewegend paard te ontwikkelen.

LiesbethJorna_Ivo

Paard en ruiter kunnen als team optimaal tot bloei komen als je je horsemanship, je rijkunst en de aanleg van je paard systematisch ontwikkelt. Doelgericht en logisch, maar zonder vaste regels. Op een natuurlijke en spelenderwijze manier. Je paard - hier en nu - bepaalt het pad van de training. Vanaf het eerste contact tot en met de wedstrijdsport of gewoon voor plezier van mens en paard.

Wedstrijdruiters kunnen veel waardevols leren van de "Naturals" én andersom, zelfs al streven ze gedeeltelijk verschillende doelen na. Ik kan je helpen om voor jou en je paard het beste te halen uit de combinatie van die werelden.

Met ambitie maar vooral ook met plezier!


rechtrichten-instructie

De droomhulp: Ik denk het, hij doet het!

Ik denk: "let op ... drrraf voor een 8" en maak zelf die energie in mijn lichaam. En ... hij vertrekt in draf voor een 8, zonder dat er een beenhulp aan te pas komt! Zo zou het moeten zijn! Geen sporen nodig en niet hoeven duwen. Ook bij een van nature niet zo vlot paard.

Dat kan elk paard leren door je hulp altijd in fasen toe te passen: 1=je eigen energie, 2=je kuit raakt de haren van zijn buik, 3=je been tikt kort en snel aan ("vonkje"), 4=aantikken met je zweep.

Essentieel: ga met hem mee, houd hem niet tegen en zorg dat je been nooit aan zijn buik blijft plakken!

Was het nog geen echte 8? Bedank je paard dan voor de poging en vraag het opnieuw, totdat hij je direct een echte 8 geeft. En dan: game over!


Presteren met Plezier - Equiday Magazine 2012

Horsemanship in de wedstrijdsport: presteren met plezier

Download dit artikel